ดูเหมือนว่าปัญหาราคาของต่างๆ ที่สูงขึ้นสวนทางกับรายได้ จะทำให้ ‘หนังสือ’ กลายเป็นของฟุ่มเฟือยที่หลายคนเข้าถึงยากขึ้นเรื่อยๆ ในปัจจุบัน แถมนอกจากปัญหาราคาหนังสือที่แพงขึ้นอย่างต่อเนื่องแล้ว ร้านเช่าหนังสือที่เคยเป็นแหล่งเข้าถึงหนังสือในราคาที่ไม่สูงนักก็แทบล้มหายตายจากไปหมดแล้ว
เพราะการอ่านคือรากฐานสำคัญของการพัฒนาเมือง คอลัมน์ Urban Sketch ครั้งนี้จึงอยากลองออกแบบ ‘Books Vending Machines’ หรือตู้ยืมหนังสืออัตโนมัติที่จะตั้งไว้กระจายตามจุดต่างๆ ในเมือง เพื่อให้ทุกคนเข้าถึงบริการยืมหนังสือได้ง่ายๆ โดยไม่ต้องกังวลเรื่องค่าใช้จ่าย
1) ยืมและคืนหนังสือด้วยการลงทะเบียนผ่านบัตรประชาชน
หากใครเป็นคนที่ชอบอ่านหนังสือแต่ไม่ชอบซื้อมาดอง ก็อาจจะมีปัญหากับการเสียเงินสมัครสมาชิกห้องสมุดรายปี เพราะอาจไม่ได้มีเวลาเดินทางหรือใช้บริการจนคุ้มค่าสมัครขนาดนั้น แต่ตู้ยืมหนังสืออัตโนมัติเปิดโอกาสให้ทุกคนยืมหนังสือได้ง่ายๆ เพียงแค่มีบัตรประชาชนสำหรับบันทึกข้อมูลผู้ยืมหนังสือ และสแกนบัตรประชาชนเพื่อยืนยันการคืนหนังสือเล่มที่ยืมไป ก่อนจะยืมเล่มใหม่หรือยืมเล่มเก่าต่อในครั้งถัดไป
2) ใช้งานง่ายด้วยระบบจอ Touchscreen
ด้วยความที่เป็นตู้ยืมหนังสืออัตโนมัติ แค่พิมพ์ชื่อหนังสือที่ต้องการยืมจากเมนูรายชื่อหนังสือทั้งหมด หรือจะเลื่อนดูหนังสือที่น่าสนใจผ่านหน้าจอ Touchscreen ก็ทำได้ทันที เพราะระบบจะแจ้งว่ายังมีเล่มไหนเหลือให้ยืมบ้าง หรือเล่มไหนที่คนยืมหมดไปแล้วก็ขอจองยืมอ่านต่อเป็นคิวถัดไปได้ แถมการชำระค่าบริการก็สะดวก เนื่องจากจ่ายผ่าน QR Code บนหน้าจอหรือเงินสดก็ได้ ส่วนใครที่ใช้บริการบ่อยๆ จะเติมเงินไว้เป็นเครดิตให้ระบบหักเงิน ตัวเครื่องก็รองรับเช่นเดียวกัน
3) สะสมแต้มยืมหนังสือครบ 10 ครั้ง ยืมฟรี 1 ครั้ง
ทุกๆ ครั้งที่มีการยืมหนังสือผ่านตู้อัตโนมัติ ระบบจะเก็บข้อมูลผู้ยืมผ่านบัตรประชาชนเพื่อนำไปเป็นคะแนนสะสมแต้ม โดยนักอ่านคนไหนที่ยืมหนังสือครบ 10 ครั้ง จะยืมหนังสือได้ฟรี 1 ครั้ง ส่วนใครที่ยืมหนังสือจำนวนมากที่สุดในหนึ่งปี ท้ายปีตู้ยืมหนังสือจะประกาศชื่อขึ้นจอให้เป็นพิเศษด้วย
4) วนหนังสือใหม่ทุกๆ 3 เดือน
แม้ว่าตู้อัตโนมัติจะมีหนังสือให้เลือกมากมาย แต่เพื่อความหลากหลายของเนื้อหา จะมีเจ้าหน้าที่คอยมาเปลี่ยนหนังสือล็อตใหม่ทุกๆ 3 เดือน ซึ่งหากใครเป็นคนที่อ่านหนังสือช้าก็ไม่ต้องกังวลใจไป เพราะยังยืมหนังสือได้นานจนกว่าจะถึงเวลาเปลี่ยนล็อต แต่ระวังอย่าให้เกินเวลายืมของตัวเอง เพราะไม่อย่างนั้นก็ต้องจ่ายค่าปรับ ส่วนหนังสือเล่มไหนที่ได้รับความนิยมสูงๆ ก็จะคงไว้ในตู้ยืมหนังสือไปเรื่อยๆ
5) แจ้งรายชื่อหนังสือที่อยากอ่านได้
หาเล่มไหนไม่เจอไม่ต้องเสียใจ! แค่แจ้งผ่านระบบบนจอว่าอยากให้มีหนังสือเล่มไหนมาประจำการให้ยืมผ่านตู้บ้าง เมื่อถึงเวลาวนหนังสือรอบถัดไปก็มาค้นหาและยืมเล่มที่แจ้งไว้ไปอ่านได้เลย
6) ฟังก์ชันรับบริจาคหนังสือ
นอกจากทำหน้าที่เป็นตู้ยืมหนังสือแล้ว เครื่องนี้ยังรองรับบริการบริจาคหนังสืออีกด้วย ใครที่มีหนังสือล้นบ้านและอยากจัดการด้วยการบริจาคแต่ไม่รู้จะทำอย่างไร รวบรวมนำมาส่งต่อที่ตู้นี้ได้ โดยหนังสือที่ได้รับบริจาคจะเข้ากระบวนการคัดแยกและพิจารณาเพื่อนำมาเวียนตามตู้ยืมหนังสืออัตโนมัติ ส่งต่อให้ผู้ใช้บริการคนอื่นๆ ได้มีโอกาสอ่านหนังสือเหล่านี้ด้วย
Writer
ณิชกมล บุญประเสริฐ
Graphic Designer
