‘ซินเจียยู่อี่ ซินนี้ฮวดไช้’ วันตรุษจีนวนกลับมาอีกครั้ง โดยปกติแล้วในทุกๆ ปี ครอบครัวชาวจีนจะมีกิจกรรมที่เรียกว่าเป็นประเพณีประจำของเทศกาลนี้ ไม่ว่าจะเป็นการจัดโต๊ะอาหารไหว้เทพเจ้าและบรรพบุรุษ เผาสิ่งของที่ทำจากกระดาษอย่างเงิน ทอง โทรศัพท์รุ่นใหม่ หรือเสื้อผ้าสวยๆ เพื่อส่งไปให้คนในครอบครัวผู้ล่วงลับบนสวรรค์ รวมไปถึงการมอบซองเงินที่เด็กๆ หลายคนตั้งตารอคอย
แต่เชื่อหรือไม่ว่า ประเพณีที่ทำกันอยู่เป็นประจำนี้เป็นส่วนหนึ่งที่ทำลายโลกอย่างไม่รู้ตัว เพราะสาเหตุของการทำลายสิ่งแวดล้อมนั้นแฝงอยู่ในกิจกรรมที่หลายคนทำตั้งแต่เด็กจนโตโดยอาจนึกไม่ถึงกัน
คอลัมน์ Urban Sketch ขอเสนอวิธีการฉลองตรุษจีน ในฐานะของลูกหลานชาวจีนที่มองว่าเราสามารถรักษาประเพณีและวัฒนธรรมการเคารพบรรพบุรุษแบบเดิมเอาไว้ได้ พร้อมๆ กับการรักษาสิ่งแวดล้อมไปด้วย
ไม่ซื้อเสื้อแดงตัวใหม่ แต่ใส่ตัวเก่าในลุคใหม่ๆ
เข้าปีใหม่ก็ต้องสวมใส่เสื้อผ้าใหม่ๆ อย่างเสื้อสีแดงตัวใหม่ แต่ถ้าจะให้ซื้อเสื้อใหม่ทุกปีก็คงสิ้นเปลืองไปหน่อย แถมยังเปลืองพื้นที่ตู้เสื้อผ้าอีกต่างหาก เพราะฉะนั้นเราขอแนะนำให้เปลี่ยนจากการซื้อเสื้อใหม่เป็นการใส่เสื้อตัวเก่า แต่มิกซ์แอนด์แมตช์ให้กลายเป็นลุคใหม่ที่ไม่ซ้ำกับปีที่แล้วแทน เพื่อประหยัดค่าใช้จ่ายแถมยังได้สนุกกับการจับคู่เสื้อผ้าตัวเก่าที่มีอยู่แล้วอีกด้วย
เปลี่ยนไปใช้ธูป/เทียนไฟฟ้า
อุปกรณ์สำคัญที่ขาดไม่ได้ในวันไหว้คือธูปและเทียน ซึ่งควันที่เกิดจากธูปและเทียนนั้นถึงแม้ว่าดูมีปริมาณน้อยนิด แต่เมื่อนับรวมครอบครัวชาวจีนที่มีสมาชิกมากมายหลายบ้าน ปริมาณควันที่เกิดขึ้นก็ส่งผลให้เกิดมลภาวะทางอากาศได้เช่นกัน
เพื่อเป็นการลดปริมาณควัน ลองเปลี่ยนไปใช้ธูปและเทียนไฟฟ้าแทนดีไหม เพราะนอกจากจะนำกลับมาใช้ใหม่ในปีต่อไปได้โดยไม่ต้องคอยซื้อใหม่ทุกๆ ปีแล้ว ยังไม่ก่อฝุ่นควันให้คนในบ้านและพื้นที่รอบข้างต้องแสบตาแสบจมูกด้วย
ใช้กระดาษสีเงินและสีทองธรรมดา
ตามปกติแล้ว กระดาษเงินกระดาษทองที่นำมาใช้เผาในวันตรุษจีนนั้นมักเป็นกระดาษที่มีส่วนผสมจากโลหะหนัก ซึ่งเป็นสาเหตุของการก่อมลพิษและเสี่ยงต่อการเกิดโรคมะเร็งเช่นเดียวกับควันธูป
ดังนั้นถ้าลองเปลี่ยนกระดาษเงินกระดาษทองที่จะส่งต่อไปให้บรรพบุรุษในอีกโลกไปเป็นการใช้กระดาษแบบธรรมดาที่สกรีนด้วยสีต่างๆ ที่ต้องการแทน ก็น่าจะช่วยหลีกเลี่ยงอันตรายจากสารเคมีบนกระดาษเงินกระดาษทองที่ใช้กันทั่วไปได้
รวบรวมกระดาษจากหลายๆ บ้านไปเผาในเตาไร้ควัน
การเผาเงิน ทอง เสื้อผ้า หรือของใช้ต่างๆ ในรูปแบบของกระดาษเพื่อส่งไปให้กับบรรพบุรุษผู้ล่วงลับนั้น ก็เป็นอีกหนึ่งสาเหตุของการทำลายสิ่งแวดล้อมจากละอองควันที่เผาไหม้ และกลายเป็นฝุ่นละออง PM 2.5 ที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพของคนทั่วไป
ถ้าไม่ลดปริมาณสิ่งของที่ใช้เผาลง จะลองใช้วิธีการรวบรวมกระดาษของแต่ละบ้านแล้วนำไปเผารวมกันในเตาไร้ควัน เพื่อป้องกันการกระจายของมลพิษแทนก็น่าจะดีไม่น้อย อย่างในปี 2553 สำนักงานสิ่งแวดล้อมไต้หวันก็หาวิธีลดมลพิษด้วยการจัดเก็บกระดาษเงินกระดาษทองของประชาชนไปเผาที่เตาเผาของรัฐ ก่อนจะพัฒนาต่อไปยังการสร้างเตาเผากระดาษเงินกระดาษทองโดยเฉพาะ เพื่อเป็นการลดมลภาวะและยังเคารพต่อเทพเจ้าและบรรพบุรุษด้วย
จุดประทัดแบบออนไลน์
นอกจากกิจกรรมในวันตรุษจีนที่กล่าวไป บางครอบครัวก็อาจมีการจุดประทัดเพื่อเป็นการไล่สิ่งไม่ดีออกไปด้วย แต่ขณะเดียวกัน เสียงระเบิด ฝุ่นควัน และเศษประทัดเองก็เป็นส่วนหนึ่งของการสร้างขยะและมลภาวะต่อสิ่งแวดล้อม แถมยังทำให้น้องหมาน้องแมวรอบข้างตกใจได้
แต่จะให้เลิกจุดประทัดงดเสียงดังไปเลยก็คงเป็นเรื่องยากสำหรับบางบ้าน เพื่อรักษาความเชื่อนี้เอาไว้ก็อาจต้องเปลี่ยนเป็นการจุดประทัดออนไลน์ แล้วเปิดเสียงผ่านลำโพงในระดับที่เหมาะสมแทน โดยวิธีการนี้จะช่วยลดขยะที่เกิดจากเศษประทัด ลดฝุ่นควันจากการเผาไหม้ และช่วยลดมลภาวะทางเสียงได้
ทำอาหารในปริมาณที่เหมาะสม
แม้ว่าไก่รวนเค็มหรือหมูรวนเค็มจะเป็นอาหารที่เก็บไว้กินได้นานเกือบตลอดทั้งสัปดาห์ แต่อาหารบางชนิดก็ไม่สามารถเก็บไว้ได้นานขนาดนั้น การจัดโต๊ะไหว้จึงควรมีการคำนวณปริมาณอาหารให้เหมาะสม จะได้ไม่ต้องเหลืออาหารทิ้ง โดยอาจพิจารณาจากสมาชิกครอบครัวเป็นหลัก
โอนเงินแทนการให้ซองแดง
เข้าสู่ช่วงเวลาที่เด็กๆ รอคอยกับการต่อแถวรับซองแดงจากผู้ใหญ่ในวงศาคณาญาติ แต่บ่อยครั้งที่ให้ซองไปแล้วลูกหลานก็ไม่ได้เก็บซองไว้ หรืออาจถึงขั้นเผลอทิ้งซองไปอย่างไม่ได้สนใจนัก ทำให้ผู้ใหญ่ต้องคอยซื้อซองใหม่ทุกปี
ไหนๆ เด็กๆ ก็น่าจะมีสมาร์ตโฟนกันหมดแล้ว ลองลดการใช้กระดาษ แล้วเปลี่ยนวิธีการให้อั่งเปาด้วยการสแกน QR Code หรือโอนเงินเข้าบัญชีโดยตรงน่าจะดีกว่า เพราะอย่างไรแล้วก็ยังขออั่งเปาตั่วตั่วไก๊กันได้เหมือนเดิม
Sources :
Radio Taiwan International | th.rti.org.tw/news/view/id/2001118
ไทยรัฐออนไลน์ | thairath.co.th/news/foreign/74539
Writer
ณิชกมล บุญประเสริฐ
Graphic Designer
