‘Rare Finds Bookstore and Cafe’ ไม่ได้เป็นร้านหนังสือที่ตั้งอยู่ในโลเคชันหายาก และไม่ได้เป็นร้านที่ขายหนังสือหายากอย่างที่หลายคนเข้าใจ
อันที่จริงร้านหนังสือบรรยากาศโฮมมี่ของ ‘เอิร์ธ-อธิษฐ์ อนุชปรีดา’ ตั้งชื่อตามท่อนหนึ่งในเพลง Time Has Told Me ของ Nick Drake ศิลปินอังกฤษที่เขาชื่นชอบ แต่ถึงจะไม่ใช่ร้านลับหรือร้านขายหนังสือหายาก ที่นี่ก็ยังถูกลิสต์เป็นหมุดหมายที่คนในท้องที่และนักท่องเที่ยว โดยเฉพาะคนรักการอ่านอยากมาให้ได้สักครั้ง
เพราะนอกจากจะมีหนังสือหลากหลายแบบให้เลือกสรร ที่นี่ยังมีกาแฟหอมกรุ่นจากจังหวัดตาก มีบอร์ดเกมให้เล่น มีโต๊ะให้นั่งทำงาน มีงานอาร์ต เสื้อผ้า และของกระจุกกระจิกฝีมือศิลปินเชียงใหม่ให้ช้อป ที่สำคัญ (อย่างน้อยก็สำหรับเรา) คือ มีแมว 3 ตัวที่เดินป้วนเปี้ยนในร้านให้ทาสแมวได้เกาคอเล่น
มากกว่านั้น Rare Finds Bookstore and Cafe ยังอยากเป็นส่วนหนึ่งในการผลักดันศิลปะและวัฒนธรรมการอ่านเชียงใหม่ให้เฟื่องฟู วันดีคืนดี คนที่เข้ามาอาจเห็นร้านแปลงเป็น Creative Space จัดนิทรรศการและกิจกรรมส่งเสริมการอ่าน ดึงดูดผู้คนที่สนใจเข้ามารวมกลุ่มกัน
บ่ายวันที่เชียงใหม่อากาศเย็นสบาย Urban Guide รอบนี้ขอพาคุณมาบุกเชียงใหม่ ส่องหาวรรณกรรมเล่มที่ใช่ และเอ้อระเหยกับเหล่าแมวที่ Rare Finds Bookstore and Cafe ไปด้วยกัน
1
อันที่จริงอาจจะพูดได้ไม่เต็มปากนักว่า Rare Finds Bookstore and Cafe ไม่ได้มีคุณสมบัติที่เชื่อมโยงกับชื่อเลย เพราะในโลเคชันแรกสุด ร้านหนังสืออิสระร้านนี้เคยตั้งอยู่ในจุดที่หายากมาก่อน
หลังจากเรียนจบ ม.ปลาย ที่เชียงใหม่ เอิร์ธเรียนต่อคณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เมื่อสำเร็จการศึกษาก็ลงหลักปักฐานที่กรุงเทพฯ และทำงานเป็นติวเตอร์สอนภาษา จนกระทั่งช่วงกลางปี 2020 ที่โควิด-19 ระบาด สถานการณ์บังคับให้เขาสอนนักเรียนไม่ได้ โปรเจกต์ใหม่ของเขาจึงเริ่มต้น
เพราะรักการอ่านตั้งแต่เด็ก เรียนและทำงานด้านภาษามาตลอด และมีความสุขทุกครั้งที่ได้อยู่ท่ามกลางตัวอักษร เอิร์ธกับพาร์ตเนอร์จึงตัดสินใจเปิดร้านหนังสือเล็กๆ และ Rare Finds Bookstore and Cafe ก็ก่อร่างสร้างตัวขึ้นมานับแต่นั้น
“ตอนแรกตั้งใจจะเป็นร้านหนังสือที่เป็นคาเฟ่ด้วย แต่เพราะโควิด การติดต่อสำนักพิมพ์หรือสายส่งจึงทำได้ยาก สุดท้ายร้านจึงกลายเป็นคาเฟ่ที่มีหนังสือมือสองของเรามาขายนิดหน่อย”
ความฝันในการทำร้านที่ขายหนังสือเป็นหลักยังติดอยู่ในใจ จนกระทั่งราว 2 ปีก่อนที่เอิร์ธมาเที่ยวเชียงใหม่ และพบพื้นที่เล็กๆ ติดถนนช้างม่อยเก่าที่น่าจะทำอะไรบางอย่างกับมันได้
รู้ตัวอีกที Rare Finds Bookstore and Cafe ก็ย้ายที่ตั้งจากเมืองกรุงมาเปิดที่เชียงใหม่เป็นที่เรียบร้อย
2
แม้จะเป็นตรอกที่รถพลุกพล่าน แต่คนในท้องที่และนักท่องเที่ยวก็ยังเดินเท้าสัญจรไปมา มากกว่านั้น ถนนช้างม่อยเก่ายังมีร้านหนังสืออยู่มาก “มุมหนึ่งมีร้านหนังสือมือสองติดกันสามคูหา เราเลยประทับใจ” ชายหนุ่มเล่าเหตุผลที่ตัดสินใจย้ายร้านมาที่นี่
ในอดีตพื้นที่ของ Rare Finds Bookstore and Cafe เคยเป็นร้านนวดที่โดนพิษโควิด ก่อนจะถูกปล่อยให้ว่างหลายเดือน ในขั้นตอนของการแปลงโฉมร้าน เอิร์ธออกปากว่าไม่ได้ทำอะไรมาก แค่ ‘ขนของทั้งหมดจากกรุงเทพฯ มาอยู่ที่นี่’ ประโยคนั้นรวมถึงแมว 3 ตัวของเขาด้วยเช่นกัน
“คนชอบมาถามว่าตกแต่งแนวอะไร เราก็ตอบไม่ถูกเพราะของในร้านส่วนใหญ่เป็นของส่วนตัว ถ้าให้นิยามอาจจะเป็นคาเฟ่ที่ให้ความรู้สึกโฮมมี่หน่อย สบายๆ ไม่ได้ดูเป็นร้านที่คอมเมอร์เชียลจริงจัง” เขาบอก ขณะที่สายตาของเราไล่สำรวจโซฟาที่นั่งอยู่ โปสเตอร์ตามผนัง ไปจนถึงต้นไม้สีเขียว แล้วก็รู้สึกว่าเหมือนอยู่บ้านเพื่อนสักคนจริงๆ
“ตอนอยู่ที่กรุงเทพฯ มันคือร้านกาแฟที่มีหนังสือขายนิดหน่อย พอมาอยู่เชียงใหม่ เราอยากทำให้มันเป็นร้านหนังสือจริงๆ ที่มีกาแฟขาย ครั้งนี้เราอยากให้โฟกัสไปอยู่ที่หนังสือเลย”
หนังสือในร้านมีทั้งภาษาไทยและอังกฤษ ทั้งฟิกชันและนอนฟิกชัน ทั้งหนังสือมือสองและหนังสือมือหนึ่งที่เอิร์ธรับมาจากสำนักพิมพ์และสายส่ง
“ส่วนใหญ่ก็คัดหนังสือที่เราอ่าน ส่วนใหญ่เป็นวรรณกรรมไทย วรรณกรรมแปล ไปจนถึงวรรณกรรมที่ได้ซีไรต์ จริงๆ เราพยายามทำให้หนังสือในร้าน Inclusive มีทุกอย่างสำหรับทุกคนที่เข้ามา เพราะถ้ามีแต่วรรณกรรมแปลหรือซีไรต์ กลุ่มนักอ่านที่เป็นคนรุ่นใหม่บางคนอาจรู้สึกเข้าถึงยาก เราจึงอยากมีวรรณกรรมไทยจากสำนักพิมพ์รุ่นใหม่ เช่น P.S. Publishing เป็นต้น แต่เหนืออื่นใดคืออยากให้เป็นหนังสือที่เราน่าจะแนะนำลูกค้าได้” เขาย้ำ
“กลุ่มเป้าหมายของร้านคือคนอ่านหนังสือแหละ แต่จริงๆ เราต้อนรับทุกคน เป็นใครก็ได้และเข้ามาทำอะไรก็ได้ ลูกค้าประจำหลายคนก็ไม่ได้เข้ามาอ่านหนังสือนะ แต่เข้ามานั่งทำงาน นั่งคุยกัน หรือนั่งเล่นบอร์ดเกม”
3
นอกจากหนังสือ ที่นี่ยังมีกาแฟมูเซอจากตาก-จังหวัดบ้านเกิดของเจ้าของร้าน แถมยังมีงานศิลปะและงานคราฟต์ของศิลปินเชียงใหม่มาตั้งขาย ทั้งเซรามิก เสื้อผ้า โปสต์การ์ด สติกเกอร์ที่เอิร์ธทำเอง
“สำหรับบางคน หนังสือเป็นสิ่งที่เข้าถึงยากประมาณหนึ่งเพราะต้องใช้เวลากับมันเยอะ กว่าจะเปิดทีละหน้าแล้วย่อยข้อมูล เราเลยอยากมีสิ่งเหล่านี้ในสเปซ เพื่อให้ร้านมีชีวิตชีวาและเป็นมิตรมากขึ้นสำหรับคนที่ไม่ได้ตั้งใจมาดูหนังสือขนาดนั้น” เขาให้เหตุผล
บางครั้งบางคราว Rare Finds Bookstore and Cafe ยังเป็นพื้นที่แสดงงานศิลปะของศิลปินท้องถิ่นที่แวะเวียนเข้ามาจัด อย่างล่าสุดคือ ‘Fluffy Force พลังนุ่ม’ กลุ่มศิลปินที่เชื่อว่างานศิลปะควรเข้าถึงได้อย่างไร้เงื่อนไข ซึ่งมายึดครองพื้นที่บางส่วนในร้านจัดนิทรรศการของพวกเขา
“สิ่งนี้สำคัญสำหรับเรา เพราะเราไม่ได้เปิดร้านเพื่อตัวเองอย่างเดียว เราอยากเชื่อมต่อกับเครือข่าย กับพื้นที่ที่เราตั้งอยู่ ไม่อยากตั้งคนเดียวโดดๆ แล้วหากำไรเข้าตัวอย่างเดียว เพราะถ้าเป็นแบบนั้นเราไม่ได้รู้สึกเติมเต็ม (Fulfilled) เพราะฉะนั้นการมีปฏิสัมพันธ์กับพื้นที่ก็สำคัญและเป็นเป้าหมายที่เราอยากทำให้ได้มากขึ้นในปีหน้าต่อไป เป็น New Year’s Resolution ของร้านเลย” เอิร์ธหัวเราะ
4
ในยุคที่บางคนบอกว่าเป็นยุคที่คนอ่านหนังสือน้อยลง อะไรทำให้เขาอยากทำร้านหนังสืออิสระต่อไป
“ร้านหนังสือเป็นธุรกิจที่ไม่ได้กำไรเยอะอยู่แล้ว ถ้าถามว่าทำไมอยากทำ อาจเพราะแค่อยากทำละมั้ง” เขาตอบจริงใจ
“เราเรียนด้านนี้มาและชอบอยู่ในสภาพแวดล้อมที่มีตัวหนังสือ เหตุผลที่สองคือ เรารู้สึกว่าร้านแบบนี้ควรจะมีอยู่เลยทำมันขึ้นมา
“เมืองเมืองหนึ่งควรจะมีร้านหนังสือ เพราะมันเป็นพื้นที่ทางวัฒนธรรม (Cultural Space) ที่เข้าใจง่ายที่สุดแล้ว มากกว่านั้น มันเป็นสิ่งที่สะท้อนว่าเมืองนั้นมีชีวิตชีวาทางภูมิปัญญามากน้อยแค่ไหน
“จริงๆ เชียงใหม่ถือเป็นเมืองที่มีร้านหนังสืออิสระค่อนข้างเยอะ ซึ่งทั้งหมดเปิดขึ้นมาด้วยความตั้งใจเดียวกันของเจ้าของร้านที่รู้สึกว่าเมืองนี้ควรมีร้านหนังสืออิสระ ควรจะมีพื้นที่ที่คนหยิบจับอะไรมาอ่านได้ ไม่ใช่แค่จากในห้างสรรพสินค้าอย่างเดียว สำหรับเรา ร้านหนังสือควรเข้าถึงได้ง่ายและมีเยอะที่สุดเท่าที่จะทำได้ ซึ่งในไทยยังไม่ค่อยเป็นแบบนั้นมากเท่าไหร่ โดยเฉพาะเมืองเล็กๆ”
ถึงอย่างนั้น เอิร์ธก็ยังมองว่าวัฒนธรรมการอ่านในเชียงใหม่สามารถเฟื่องฟูได้มากกว่านี้ ในอนาคต เขายังอยากให้พื้นที่ของร้านเป็นครีเอทีฟสเปซสำหรับจัดเสวนาพูดคุยเกี่ยวกับหนังสือ หรืองานแลกหนังสือ (Bookswap) เพื่อกระตุ้นให้คนเชียงใหม่ใช้เวลากับหนังสือมากขึ้น
“ล่าสุดเราเพิ่งไปไต้หวันมา แล้วพบว่าเขาเป็นเมืองที่มีร้านหนังสือจำนวนมากและหลากหลาย มีตัวเลือกเยอะ มันทำให้คนที่อยู่รู้สึกว่าเข้าถึงการอ่านได้ง่าย ใกล้ตัว มันเป็นการปลูกฝังนิสัยรักการอ่านของคนในพื้นที่เหมือนกัน
“พูดกว้างๆ คือ ร้านหนังสือทำให้การอ่านดูเป็นรูปธรรม (Materialization) มากขึ้น แม้มันจะตั้งอยู่เฉยๆ แต่ก็เตือนให้คนที่ผ่านไปผ่านมามองเห็นว่ามีกิจกรรมที่เรียกว่าการอ่านอยู่บนโลกใบนี้ และกระตุ้นให้พวกเขาอยากอ่านอะไรสักอย่างขึ้นมา”
3 เล่มแนะนำโดย Rare Finds Bookstore and Cafe
1984
โดย จอร์จ ออร์เวลล์
“นิยายดิสโทเปียที่เล่าถึงสังคมรัฐเผด็จการที่ควบคุมชีวิตของประชากร ไม่ใช่นิยายดิสโทเปียเล่มแรก แต่เป็นเล่มที่สำคัญและแทบจะเป็นต้นแบบของนิยายแนวนี้อีกหลายๆ เรื่อง พิเศษกว่านั้นคือ ในร้านมีคอลเลกชันหนังสือ 1984 หลายภาษาให้ดูด้วย”
เจ้าจันท์ผมหอม
โดย มาลา คำจันทร์
“เจ้าจันท์เป็นเจ้าหญิงล้านนาองค์หนึ่งที่ถูกบังคับให้แต่งงานกับพ่อค้าต่างชาติในช่วงที่ล้านนาหมดอำนาจ แต่เธอรักกับเจ้าน้อยอีกคน เจ้าจันท์จึงยื่นข้อเสนอกับพ่อเลี้ยงต่างชาติว่าจะขอไปสักการะพระธาตุอินทร์แขวนที่พม่าเพื่อเสี่ยงทาย เป็นเรื่องที่ค่อนข้างคลาสสิก มีความถึงพร้อมทางวรรณกรรม เวลามีความตันๆ ในชีวิตหรืออยากหาแรงบันดาลใจอะไรสักอย่างเราก็จะหยิบมาอ่าน”
I Know Why the Caged Bird Sings
โดย มายา แอนเจลู
“เล่มนี้เป็นกึ่งๆ อัตชีวประวัติของคนเขียน เธอเป็นแอ็กทิวิสต์ผิวสีที่เติบโตมาในช่วงที่อเมริกายังมีกฎหมายแบ่งแยกอยู่ เล่มนี้ก็จะเล่าชีวิตของเขาในฐานะผู้หญิงผิวสีที่เจออุปสรรคหนักมาก เป็นเล่มที่อ่านแล้วประทับใจในพลังงานในการจะมีชีวิตอยู่ของเขามาก”
Rare Finds Bookstore and Cafe
เวลาทำการ : เปิดทุกวัน ยกเว้นวันพุธ เวลา 10.00 – 17.00 น.
พิกัด : ถนนช้างม่อยเก่า ตำบลช้างม่อย อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่
แผนที่ : maps.app.goo.gl/wphyoVnJvgFY1sfM9
ช่องทางติดต่อ : instagram.com/rarefindscafe
Writer
พัฒนา ค้าขาย
Photographer
ธนพล บุญสุภา
Graphic Designer
