ทั่วโลกรู้จักกรุงเทพฯ ในชื่อไหนมากกว่ากัน?

สัปดาห์ที่แล้ว เกิดกระแสวิพากษ์วิจารณ์ล้นหลาม หลังมีรายงานว่า ราชบัณฑิตยสภาเปลี่ยนชื่อภาษาอังกฤษเมืองหลวง ‘กรุงเทพมหานคร’ ของไทย จาก ‘Bangkok’ เป็น ‘Krung Thep Maha Nakhon’

ทำให้หลายคนตั้งคำถามว่า เปลี่ยนแล้วได้ประโยชน์อะไร? เพราะชื่อเดิมก็ดี และเป็นที่รู้จักของนักท่องเที่ยวต่างชาติส่วนใหญ่อยู่แล้ว บ้างมองว่า Krung Thep Maha Nakhon นั้นยาวไป และอาจเป็นการสิ้นเปลืองค่าใช้จ่าย ถ้าต้องเปลี่ยนป้ายใหม่ทั้งหมด

หลังจากเกิดการถกเถียงไม่นาน สำนักงานราชบัณฑิตยสภาได้ชี้แจงผ่านเฟซบุ๊กว่า เป็นเพียงการปรับปรุงการทับศัพท์ภาษาต่างประเทศ และปรับเครื่องหมายเพียงเล็กน้อย จากเดิม ‘Krung Thep Maha Nakhon; Bangkok’ เป็น ‘Krung Thep Maha Nakhon (Bangkok)’ เพื่อใช้เป็นมาตรฐานของทางราชการ และให้สอดคล้องกับสภาพการณ์ปัจจุบันเท่านั้น พร้อมยืนยันว่า ‘กรุงเทพมหานคร’ ใช้ได้ทั้ง Krung Thep Maha Nakhon และ Bangkok อย่างไรก็ตาม ก็อดสงสัยไม่ได้ว่า คนทั่วโลกรู้จักและใช้คำไหนมากกว่ากัน?

เราจึงเปรียบเทียบการค้นหาคำว่า Krung Thep Maha Nakhon และ Bangkok ของผู้ใช้งาน Google ทั่วโลกในช่วงหนึ่งปีที่ผ่านมา (ระหว่างวันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2564 – 25 กุมภาพันธ์ 2565) โดยกราฟแสดงให้เห็นชัดเจนว่า ผู้คนนิยมค้นหาคำว่า Bangkok มากกว่าหลายเท่าตัว

จากการใช้เครื่องมือ Google Trend ตรวจสอบความนิยมของ Keywords ทั้งสองคำบนโลกออนไลน์พบว่า การค้นหาคำว่า Bangkok มีดัชนีอยู่ที่ 67 – 100 และเมื่อใช้เครื่องมือ Google Ads เพื่อตรวจสอบข้อมูลเชิงปริมาณพบว่า การค้นหามีค่าเฉลี่ยสูงถึง 100,000 – 1,000,000 ครั้งต่อเดือน

ส่วนความนิยมของการค้นหาคำว่า Krung Thep Maha Nakhon มีดัชนีเฉลี่ยอยู่ที่ น้อยกว่า 1 – 3 และข้อมูลเชิงปริมาณของเครื่องมือ Google Ads ระบุว่า การค้นหามีค่าเฉลี่ยอยู่ที่ 1,000 – 10,000 ครั้งต่อเดือน

ไม่แปลกใจที่ผลลัพธ์เป็นเช่นนี้ เพราะกรุงเทพมหานครในปัจจุบัน เดิมก็เป็นที่ตั้งของเมืองธนบุรีศรีมหาสมุทร ซึ่งชาวต่างชาติเรียกกันว่า ‘บางกอก’ หรือ ‘Bangkok’ มาหลายร้อยปีตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา แม้ว่าที่มาของคำว่าบางกอกนั้นยังไม่มีการยืนยันทางประวัติศาสตร์ แต่มีผู้สันนิษฐานไว้หลายทาง เช่น บริเวณนี้มีป่ามะกอกอยู่มากจึงเรียกว่า ‘บางมะกอก’ ต่อมากร่อนคำลงเหลือแค่คำว่าบางกอก หรืออาจมาจากการที่แม่น้ำเจ้าพระยาคดเคี้ยวไปมา บางแห่งมีสภาพเป็นเกาะเป็นโคก จึงเรียกกันว่า ‘บางเกาะ’ หรือ ‘บางโคก’ เป็นต้น

แม้หลายคนมองว่า การอ่านออกเสียงคำว่า Bangkok จะไปตรงกับความหมายในเชิงทะลึ่งของภาษาอังกฤษ เพราะไปพ้องกับคำว่า ‘Bang’ แปลว่า ‘กระแทก’ และ ‘Cock’ แปลว่า ‘อวัยวะเพศชาย’ ซึ่งอาจทำให้เกิดปัญหาจากการที่ชาวต่างชาติล้อเลียนชื่อนี้ แต่ก็ปฏิเสธไม่ได้ว่า Bangkok คือหนึ่งในจุดหมายปลายทางที่นักท่องเที่ยวต่างชาติสนใจและอยากมาเยือนมากที่สุด

หลังจากโควิด-19 แพร่ระบาดอย่างหนักเกือบ 2 ปี รัฐบาลไทยกลับมาเปิดประเทศอีกครั้งเมื่อปลายปี 2564 นักท่องเที่ยวต่างชาติยังให้ความสนใจ และกลับมาเที่ยวเมืองไทยอย่างคึกคัก โดย 5 ประเทศที่เดินทางเข้าไทยมากที่สุดหลังไทยเปิดประเทศ ได้แก่ สหรัฐอเมริกา เยอรมนี สหราชอาณาจักร ญี่ปุ่น และเกาหลีใต้ ซึ่งเราได้ไปตรวจสอบอีกครั้งว่า ระหว่าง Bangkok และ Krung Thep Maha Nakhon นักท่องเที่ยวจากประเทศเหล่านี้ค้นหาคำว่าอะไรมากกว่ากัน?

ผู้ชนะยังคงเป็นชื่อเดิม เพราะกราฟชี้ว่าคนส่วนใหญ่ค้นหาด้วยคำว่า Bangkok และการค้นหาคำนี้ยังมีแนวโน้มที่จะเพิ่มสูงขึ้นเรื่อยๆ ด้วย ซึ่งการค้นหานี้อาจบอกเป็นนัยว่า คนรู้จักและเลือกที่จะเรียกเมืองหลวงของประเทศไทยว่า Bangkok มากกว่า หรือบางคนอาจจะยังไม่รู้จักชื่อ Krung Thep Maha Nakhon เลยด้วยซ้ำ ซึ่งก็ไม่น่าแปลก เพราะไทยเองก็ยังไม่มีแผนการประชาสัมพันธ์ชื่อเรียกกรุงเทพฯ แบบทับศัพท์ให้เป็นที่รู้จักในวงกว้าง

แม้คำประกาศของราชบัณฑิตยสภาจะสร้างความสับสนให้ประชาชน แต่ก็ถือเป็นเรื่องดีที่ทำให้เรารู้ว่า ต้องสะกดคำว่า ‘กรุงเทพมหานคร’ เป็นภาษาอังกฤษอย่างไรจึงจะถูกต้องตามหลักเกณฑ์ อย่างไรก็ตาม ย้ำอีกครั้งว่ายังไม่มีการเปลี่ยนชื่อภาษาอังกฤษเมืองหลวงอย่างเป็นทางการ และยังคงใช้ได้ทั้งสองชื่อ

แต่ถ้าต้องเลือก ทุกคนคิดว่าชื่อไหนเหมาะจะเป็นชื่อภาษาอังกฤษของกรุงเทพมหานครมากกว่ากัน? และหากในอนาคตมีชาวต่างชาติมาถามว่า คุณมาจากไหน? คุณจะตอบว่ามาจาก Bangkok หรือ Krung Thep Maha Nakhon?