‘การพนันไม่เคยทำให้ใครรวย’ ประโยคข้างต้นอาจมีมูลความจริงอยู่ไม่น้อยสำหรับบางสังคม แต่แนวคิดนี้ไม่สามารถใช้ได้กับ ‘ราชรัฐโมนาโก’ (Monaco) ประเทศขนาดเล็กอันดับสองของโลก ที่สามารถกู้วิกฤตเศรษฐกิจจนร่ำรวยด้วยธุรกิจคาสิโน
ภาพจำของโมนาโกสำหรับหลายคนคือเมืองแห่งความร่ำรวยหรูหรา ท่าเรือที่เต็มไปด้วยเรือยอช์ตจอดเรียงรายริมชายฝั่ง สถาปัตยกรรมที่สวยงามราวกับหลุดมาจากนิยาย หรือเส้นทางถนนเก่าแก่สำหรับการแข่งขัน ‘โมนาโก กรังด์ปรีซ์’ (Monaco Grand Prix) แต่รู้หรือไม่ ก่อนโมนาโกจะกลายเป็น ‘สนามเด็กเล่นของคนรวย’ ประเทศนี้ต้องเผชิญกับปัญหาการสูญเสียรายได้มหาศาลหลังจากแยกตัวออกจากฝรั่งเศส กลายเป็นจุดเริ่มต้นของ ‘มอนติคาร์โล’ (Monte Carlo) คาสิโนเก่าแก่ผู้กลายเป็นหัวหอกพลิกฟื้นนำประเทศไปสู่ความร่ำรวยจากเม็ดเงินของนักเสี่ยงโชคทั่วโลก
เพราะเหตุใดคาสิโนเพียงหนึ่งแห่งถึงพลิกฟื้นเศรษฐกิจทั้งประเทศได้ และความท้าทายของเมืองแห่งความร่ำรวยอย่างโมนาโกมีอะไรบ้าง ตามไปหาคำตอบได้ในบทความนี้
ฟื้นฟูเมืองด้วยธุรกิจคาสิโน
ภายหลังการรับรองเอกราชจากฝรั่งเศสใน ค.ศ. 1861 ประเทศโมนาโกจำเป็นต้องเริ่มต้นวางระบบเศรษฐกิจของประเทศที่ใกล้ล้มละลายใหม่อีกครั้ง จากดินแดนเล็กๆ ที่มีพื้นที่เพียง 0.81 ตารางไมล์ ทรัพยากรธรรมชาติแทบไม่มี พื้นที่ใช้สอยก็น้อยนิด ข้อจำกัดมากมายเหล่านี้นำพวกเขาไปสู่ลู่ทางธุรกิจใหม่ที่ยังคงผิดกฎหมายในประเทศโดยรอบในสมัยนั้นอย่าง ‘คาสิโน’
คาสิโนแห่งแรกของประเทศสร้างขึ้นใน ค.ศ. 1865 แต่ไม่ประสบความสำเร็จมากนัก ต่อมาโมนาโกได้สร้างคาสิโนแห่งใหม่อีกครั้งที่เมืองมอนติคาร์โล ผนวกกับเส้นทางรถไฟสายใหม่จากกรุงปารีสมายังโมนาโก ที่สร้างความสะดวกสบายในการเดินทางมากขึ้นหลายเท่า ทำให้นักเสี่ยงโชคจากทั่วยุโรปหลั่งไหลเข้ามาเป็นจำนวนมาก คาสิโนมอนติคาร์โลจึงประสบความสำเร็จอย่างรวดเร็วจนประเทศกลับมาร่ำรวยอีกครั้ง
ถึงอย่างนั้น คาสิโนแห่งนี้เป็นเพียงจุดเริ่มต้นของความมั่งคั่งที่สืบทอดมาจวบจนปัจจุบัน เนื่องจากรัฐที่เห็นโอกาสตรงนี้ได้ต่อยอดจากเพียงคาสิโนหนึ่งแห่ง กลายเป็นนโยบายและสิทธิประโยชน์เอาใจคนรวยอย่างการ ‘ยกเลิกภาษีเงินได้’
จากเมืองแห่งการพนันสู่สนามเด็กเล่นของคนรวย
หากคุณเป็นมหาเศรษฐี จะมีสวรรค์ที่ไหนดีไปกว่าประเทศที่ไม่เก็บภาษีคนรวยล่ะ
หลังจากประสบความสำเร็จอย่างมากกับธุรกิจคาสิโน ใน ค.ศ. 1869 โมนาโกได้ออกกฎหมายยกเลิกภาษีเงินได้ทั้งหมด ซึ่งนั่นยิ่งช่วยดึงดูดเม็ดเงินจำนวนมหาศาลจากผู้มั่งคั่งให้มาหมุนเวียนแลกฝากกับธนาคารภายในประเทศ และนอกจากสิทธิประโยชน์ทางภาษีที่กลายเป็นจุดแข็งของประเทศแล้ว ไลฟ์สไตล์อันหรูหราก็เป็นอีกหนึ่งจุดดึงดูดกลุ่มคนรวยที่โดดเด่นไม่แพ้กัน
อากาศที่อบอุ่นปลอดโปร่งทั้งปี โรงแรมหรูติดกับทะเลเมดิเตอร์เรเนียน พร้อมกิจกรรมสำหรับคนรวยอย่างการล่องเรือยอช์ตหรือชมการแข่งโมนาโก กรังด์ปรีซ์ ยังไม่นับรวมการมีเสถียรภาพทางการเมืองที่สูง และระดับการรักษาความปลอดภัยอันดับต้นๆ ของโลกขนาดที่ติดกล้องวงจรปิดได้ทั้งประเทศ แน่นอนว่าคงไม่มีสถานที่พักผ่อนแห่งไหนจะเพียบพร้อมและเหมาะสมไปมากกว่านี้อีกแล้ว
แม้ทุกอย่างจะฟังดูดี แต่ทุกเมืองย่อมมีปัญหาที่แตกต่างกัน ประเทศโมนาโกเองก็พบปัญหาและกำลังต่อสู้กับความท้าทายใหม่ๆ อยู่เช่นกัน
ปัญหาเมืองที่เกิดจากความมั่งคั่ง
เนื่องจากเศรษฐกิจของประเทศโมนาโกพึ่งพาการท่องเที่ยวเป็นหลัก ทำให้ในช่วงโควิดระบาดสร้างบทเรียนราคาแพงให้กับโมนาโก เห็นได้จากการที่นักท่องเที่ยวหดหาย และเศรษฐกิจหดตัวกว่า 10 เปอร์เซ็นต์ รัฐบาลจึงต้องหันกลับมามองภาคธุรกิจอื่นๆ ของประเทศมากขึ้น อย่างด้านสารสนเทศหรือบริการทางการเงิน เพื่อปรับตัวให้เข้ากับยุคสมัย
ขณะเดียวกัน ในช่วงโควิดเราจะเห็นราคาของที่อยู่อาศัยหรือที่ดินลดลง แต่กับโมนาโกที่สถานการณ์เศรษฐกิจหดตัว ที่ดินและแหล่งที่อยู่อาศัยกลับยังคงมีราคาสูงไม่เปลี่ยนแปลง เพราะพื้นที่ในประเทศมีจำนวนจำกัด ทำให้โมนาโกเป็นหนึ่งในประเทศที่มีความหนาแน่นของประชากรต่อพื้นที่มากที่สุดในโลก จึงไม่น่าแปลกใจที่โมนาโกกำลังเผชิญกับปัญหาขาดแคลนที่อยู่อาศัยที่เหมาะสม และราคาอสังหาริมทรัพย์ที่แพงขึ้นทุกวัน
และปัญหาสุดท้ายที่แม้จะรวยล้นฟ้าขนาดไหนก็ไม่สามารถหลีกเลี่ยงได้ นั่นคือ สภาพอากาศแปรปรวนจากภาวะโลกร้อนที่ส่งผลให้น้ำทะเลสูงขึ้นทุกปี และปัญหาภัยแล้งที่ทางโมนาโกพยายามแก้ไข ทั้งโครงการป้องกันชายฝั่งหรือนโยบายลดการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ และหันมาใช้พลังงานสะอาดทดแทน โดยเริ่มเพิ่มระบบขนส่งสาธารณะมากขึ้น และจำกัดจำนวนรถหรูเครื่องยนต์สันดาปในเมือง
จากประเทศเกิดใหม่เล็กๆ ที่ใกล้ล้มละลาย เติบโตจนร่ำรวยได้จากธุรกิจคาสิโน สู่การต่อยอดเป็นแหล่งพักผ่อนหย่อนใจของคนรวยทั่วโลก โมนาโกได้กลายเป็นตัวอย่างของเมืองเล็กที่สามารถเติบโตอย่างรวดเร็ว จากความเข้าใจในอุปสงค์ของคนรวย สร้างมาตรการภาษีที่ชาญฉลาด และสร้างแหล่งรวมความบันเทิงที่ยากจะปฏิเสธได้
หันกลับมามองประเทศไทยของเราที่โดดเด่นในเรื่องการท่องเที่ยวและธุรกิจแหล่งบันเทิงเริงรมย์ไม่แพ้ที่อื่น แต่น่าเสียดายที่ทั้งหมดยังคงติดกรอบของกฎหมายทั่วประเทศ ถ้าวันใดวันหนึ่งผู้มีอำนาจสามารถยอมรับความจริงและจัดเก็บภาษีอย่างถูกกฎหมายได้ ไม่ว่าจะคาสิโนหรือ Sex Worker ก็อาจสร้างรายได้มหาศาลให้กับประเทศ ไม่ต่างจากราชรัฐโมนาโก
Sources :
Britannica | bit.ly/3UGZQyS
CNN Business | bit.ly/44H1lBC
Creative City Developments | bit.ly/3JWpKto
Writer
พัชรพล สมพื้น
Graphic Designer
