ในช่วง 30 ปีที่ผ่านมา จีนได้สร้างเขื่อนกั้นน้ำแม่น้ำโขงมากถึง 11 แห่ง เพื่อกักเก็บน้ำปริมาณมหาศาลซึ่งการสร้างเขื่อนทำให้ประเทศลุ่มแม่น้ำโขงอย่าง ไทย ลาว กัมพูชา และเวียดนาม ต้องเผชิญกับภัยแล้งและผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมที่มากขึ้นเรื่อยๆ
ศิลปินชาวไทยและชาวจีนจึงร่วมมือกันจัดแสดงผลงานศิลปะที่โฮงเฮียนแม่น้ำโขง อำเภอเชียงของ จังหวัดเชียงราย เพื่อสะท้อนวิกฤตแม่น้ำโขงและกระตุ้นให้ผู้คนตระหนักถึงปัญหาสิ่งแวดล้อมที่เกิดจากการสร้างเขื่อน
โดยกลุ่มศิลปินไทยและจีนสร้างสรรค์ผลงานขึ้นหลังจากได้ลงพื้นที่แม่น้ำโขง แม่น้ำอิง และเยี่ยมชุมชนเมื่อวันที่ 1 พฤศจิกายน พ.ศ. 2564 ศิลปะที่นำมาจัดแสดงมีตั้งแต่ภาพวาด โมไบล์ปลาสังกะสี การแสดงดนตรีสด ไปจนถึงการเพนต์ร่างกายด้วยสีแดงเป็นคำว่า ‘Save River’ เพื่อรณรงค์ให้ผู้คนหันมาช่วยกันรักษาแม่น้ำโขง
นายเรียน จินะราช อดีตพรานปลาบึกและผู้อาวุโสชุมชนริมแม่น้ำโขงเปิดเผยว่า การสร้างเขื่อนอาจทำให้ปลาบึกสูญพันธุ์ เพราะเมื่อก่อนแม่น้ำโขงมีปลาชุกชุมหลายสายพันธุ์ โดยเฉพาะปลาบึกที่มักออกมาในช่วงสงกรานต์ของทุกๆ ปี ในตอนนั้นไม่ต้องใช้เครื่องมือมากก็สามารถจับปลาได้ทีละเยอะๆ
ในอดีตเชื่อกันว่าปลาบึกว่ายไปวางไข่ที่ทะเลสาบต้าหลี่ในจีน แต่เมื่อจีนสร้างเขื่อน ปลาบึกจึงไม่รู้จะไปวางไข่ที่ไหน ปลาบึกตัวเมียทุกตัวที่จับได้จะมีไข่ ซึ่งแต่ละตัวมีไข่ 60 – 70 กิโลกรัม แต่การฟักเป็นตัวและเติบใหญ่มีน้อย เพราะมีศัตรูในธรรมชาติมาก โดยวิธีวางไข่คือการปล่อยไหลไปกับน้ำ ทั้งนี้ นายเรียนเปิดเผยว่า ตั้งแต่เด็กจนถึงปัจจุบัน เขาไม่เคยเห็นปลาบึกตัวเล็กในแม่น้ำโขงเลย ส่วนใหญ่ที่เห็นจะมีน้ำหนัก 100 กิโลกรัมขึ้นไป และทิ้งท้ายว่า การพัฒนาต่างๆ ทั้งการสร้างเขื่อนและการเดินเรือเพื่อการพาณิชย์คือสาเหตุหลักที่ทำให้ปลาบึกหายไป
ด้านนายจุมพล อภิสุข ศิลปินอาวุโสรุ่นบุกเบิกของวงการศิลปะสื่อแสดงสด เปิดเผยว่า แม่น้ำโขงกลายเป็นเพียงทางเดินของน้ำและคงฟื้นฟูความอุดมสมบูรณ์กลับมาได้ยาก พร้อมกล่าวว่าจีนกลายเป็นประเทศที่อยู่เหนือน้ำ ใช้น้ำเป็นยุทธปัจจัยและเครื่องมือในการครอบครองพื้นที่ เพราะแม่น้ำมีพลังมากกว่าการบุกรุกของกองทัพเสียอีก
ยิ่งไปกว่านั้น นายจุมพลยังเล่าว่า การถมหินหรือการก่อสร้างโครงสร้างแข็งริมแม่น้ำโขงยังทำให้กระแสน้ำไม่เป็นไปตามฤดูกาล ผลกระทบที่ตามมาก็คือชาวประมงต้องทำงานรับจ้างหางานประเภทอื่นทำ เพราะพื้นที่เพาะพันธุ์ปลาแทบไม่เหลือแล้ว
ส่วนนายวสันต์ สิทธิเขตต์ ศิลปินและนักเคลื่อนไหวทางสังคม ได้เรียกร้องให้ผู้มีอำนาจในประเทศท้ายน้ำรวมตัวกันต่อรองกับประเทศจีนให้ปล่อยน้ำแม่น้ำโขงให้ไหลเป็นอิสระเพื่อให้ทุกประเทศได้ใช้น้ำร่วมกัน และอธิบายว่า เหล่าศิลปินรวมตัวแสดงผลงานศิลปะแม่น้ำโขงเพื่อสื่อสารให้ทุกคนรับรู้ว่า แม่น้ำไม่ใช่ของใคร แต่เป็นของโลก หากไม่มีน้ำมนุษย์ก็อยู่ไม่ได้ จึงอยากให้ทุกคนช่วยกันดูแลทรัพยากรน้ำให้อยู่กับเราได้นานที่สุด
Source :
TransborderNEWS | t.ly/8PkF
Writer
