Urban Creature

Curiocity
ส่องนโยบาย ‘รถไฟฟ้า 20 บาทตลอดสาย’ ไขข้อสงสัย ที่มาที่ไป และรายละเอียดของโครงการ

ไขข้อสงสัยรถไฟฟ้า 20 บาทตลอดสาย - Urban Creature

44

รู้หรือไม่ว่า หากนั่งรถไฟฟ้า BTS สายสีเขียวจากต้นทางจนสุดสายแบบไป – กลับในแต่ละวัน เราจะเสียเงินถึง 124 บาท คิดเป็นอัตราค่าเฉลี่ยสูงถึง 30 เปอร์เซ็นต์ต่อค่าแรงขั้นต่ำของคนไทย นี่ยังไม่นับรวมค่าใช้จ่ายในการนั่งขนส่งสาธารณะต่อเพื่อถึงจุดหมาย จึงไม่น่าแปลกใจที่รถไฟฟ้าจะไม่ใช่ทางเลือกการเดินทางที่ทุกคนเข้าถึงได้

จากเหตุการณ์ในช่วงเดือนมกราคมที่ผ่านมา ที่มีมาตรการเปิดให้ใช้บริการรถไฟฟ้าฟรีเพื่อลดฝุ่น PM 2.5 แม้ความตั้งใจของโครงการคือการช่วยลดมลภาวะทางอากาศ แต่จำนวนผู้ใช้งานที่สูงขึ้นถึง 39.62 เปอร์เซ็นต์ อีกนัยหนึ่งยิ่งเป็นการตอกย้ำว่า รถไฟฟ้าเป็นขนส่งที่กีดกันคนบางกลุ่มด้วยราคาที่สูงเมื่อเทียบกับค่าครองชีพของคนไทย

Urban Creature จึงอยากชวนมาทำความเข้าใจ ‘รถไฟฟ้า 20 บาทตลอดสาย’ นโยบายจากรัฐบาลที่มีเป้าหมายช่วยลดค่าใช้จ่ายของประชาชนในการเดินทางแบบเคลียร์ๆ ทีเดียวจบ ตั้งแต่เงื่อนไข ขั้นตอนการลงทะเบียน ไปจนถึงงบประมาณสนับสนุนโครงการนี้

รถไฟฟ้า 20 บาทตลอดสาย

‘20 บาทตลอดสาย’ ความตั้งใจที่อยากให้รถไฟฟ้าเป็นของทุกคน

‘20 บาทตลอดสาย’ คือนโยบายของภาครัฐที่ต้องการช่วยลดค่าใช้จ่ายในการเดินทางให้ประชาชน โดยรัฐบาลจะเข้ามาช่วยจ่ายในส่วนต่างของค่าโดยสารที่เกินจากอัตรา 20 บาท เพื่อให้ประชาชนเข้าถึงขนส่งสาธารณะประเภทรางได้

ปัจจุบันได้มีการดำเนินการไปแล้ว 2 สายคือ รถไฟฟ้า MRT สายสีม่วง สายฉลองรัชธรรม (กรุงเทพฯ-นนทบุรี) และรถไฟฟ้าชานเมืองสายสีแดงเข้ม (กรุงเทพอภิวัฒน์-รังสิต) สายสีแดงอ่อน (กรุงเทพอภิวัฒน์-ตลิ่งชัน) ที่ได้รับผลตอบรับเป็นอย่างดีจากประชาชน เห็นได้จากปริมาณผู้ใช้บริการรวมสองสายที่เพิ่มขึ้นถึง 17.94 เปอร์เซ็นต์

‘20 บาทตลอดสาย’ ใช้กับเส้นทางไหนบ้าง

หลังจากเริ่มไปแล้ว 2 สาย หลังจากนี้นโยบายจะครอบคลุมรถไฟฟ้าเพิ่มเติมอีก 6 สาย ได้แก่

– BTS สายสีเขียว (คูคต-เคหะฯ)
– BTS สายสีทอง (กรุงธนบุรี-คลองสาน)
– MRT สายสีชมพู (ศูนย์ราชการเมืองนนทบุรี-มีนบุรี)
– MRT สายสีเหลือง (ลาดพร้าว-สำโรง)
– MRT สายสีน้ำเงิน (ท่าพระ-หลักสอง)
– รถไฟฟ้าแอร์พอร์ต เรล ลิงก์ (ARL) (พญาไท-สุวรรณภูมิ)

เมื่อรวมสายสีม่วงและสายสีแดงเดิมที่ใช้นโยบาย 20 บาทตลอดสายมาก่อนหน้านี้แล้ว นโยบายนี้จะครอบคลุมการขนส่งในระบบรถไฟฟ้าทั้งหมด

รถไฟฟ้า 20 บาทตลอดสาย

‘20 บาทตลอดสาย’ ใครใช้ได้บ้าง

นโยบายนี้จำกัดให้บุคคลสัญชาติไทยที่มีบัตรประจำตัวประชาชน (นักท่องเที่ยวต่างชาติไม่ได้รับสิทธิ์) ที่ลงทะเบียนผ่านแอปพลิเคชัน ‘ทางรัฐ’ ซึ่งจะเปิดให้ลงทะเบียนตั้งแต่วันที่ 25 สิงหาคม และเริ่มใช้สิทธิ์วันแรก 1 ตุลาคม 2568

ข้อสำคัญคือ จำเป็นต้องมีเลขบัตรประจำตัวประชาชน 13 หลักในการลงทะเบียน พร้อมกับบัตรที่จะใช้ผูกกับระบบ นั่นคือ บัตร Rabbit บัตรเครดิต หรือบัตรเดบิต หลังจากลงทะเบียนเรียบร้อยจะได้รับสิทธิ์ใช้มาตรการโดยอัตโนมัติ

อย่างไรก็ตาม แม้การใช้สิทธิ์รถไฟฟ้า 20 บาทจะต้องลงทะเบียนล่วงหน้า แต่สิทธิ์นี้ไม่ได้จำกัดจำนวนผู้ใช้งาน ประชาชนสามารถลงทะเบียนได้อย่างต่อเนื่อง โดยมีเงื่อนไขว่า ผู้รับสิทธิ์ 20 บาทตลอดสายจำเป็นต้องมีบัตรโดยสาร บัตรเครดิต หรือบัตรเดบิตสำหรับใช้ชำระเงินและเชื่อมกับบัญชีของตนในขั้นตอนการลงทะเบียน

หากไม่ได้ผูกประเภทบัตรโดยสารที่ทางแอปฯ รองรับ ผู้โดยสารจะต้องชำระค่าโดยสารในอัตราปกติ

‘20 บาทตลอดสาย’ ชำระเงินอย่างไร

รายละเอียดการผูกบัตรจ่ายเงินในแต่ละสายมีดังนี้ 

– บัตร Rabbit ใช้บริการได้ 4 สาย ได้แก่ BTS สายสีเขียว, BTS สายสีทอง, MRT สายสีชมพู และ MRT สายสีเหลือง
– บัตรเครดิต/เดบิต (EMV Contactless) ใช้บริการได้ 6 สาย ได้แก่ MRT สายสีน้ำเงิน, MRT สายสีม่วง, MRT สายสีชมพู, MRT สายสีเหลือง, รถไฟฟ้าชานเมืองสายสีแดงอ่อนและแดงเข้ม และรถไฟฟ้าแอร์พอร์ต เรล ลิงก์ (ARL)

สรุปว่า หากใช้บริการรถไฟฟ้า BTS เป็นหลัก บัตร Rabbit จะครอบคลุมที่สุด แต่ถ้าใช้บริการ MRT ด้วยก็จำเป็นต้องมีบัตร EMV Contactless ดังนั้นในกรณีที่เดินทางด้วยรถไฟฟ้าข้ามสายหรือมีการเปลี่ยนสาย เราต้องถือทั้งสองบัตรเพื่อใช้สิทธิ์

อย่างไรก็ตาม รูปแบบการชำระเงินนี้เป็นเพียงแผนการใช้งานในช่วงแรกและปี 2569 โดยภาครัฐวางแผนยกเลิกระบบบัตรโดยสารอย่างถาวร และเริ่มใช้ระบบ QR Code สแกนจ่ายผ่านโทรศัพท์มือถือเป็นอันดับถัดไปในอนาคต

รถไฟฟ้า 20 บาทตลอดสาย

‘20 บาทตลอดสาย’ จากนโยบายลดค่าใช้จ่ายสู่กองทุนตั๋วร่วม

ส่วนข้อสงสัยถึงที่มาที่ไปของเงินสนับสนุนนโยบายขนส่งสาธารณะรถไฟฟ้า รัฐบาลได้แจกแจงรายละเอียดโดยแบ่งเฟสไว้ดังนี้

ช่วงแรกของโครงการที่มีระยะเวลาดำเนินงาน 1 ปี จะเป็นการดึงเงินจากงบประมาณปี 2569 เข้ามาช่วยอุดหนุน และหากโครงการดำเนินไปได้ในระยะถัดไป จะนำกำไรสะสมของการรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนแห่งประเทศไทย (รฟม.) มาใช้สนับสนุนโครงการต่อไป

จากนั้นเมื่อโครงการดำเนินไปในระยะยาว เพื่อให้กลไกทางการเงินเป็นไปได้อย่างเสถียรภาพ รัฐบาลจะจัดตั้ง ‘กองทุนส่งเสริมระบบตั๋วร่วม’ กลไกทางการเงินที่ให้รัฐหารายได้ชดเชยค่าโดยสาร เพื่อเป็นมาตรการในการจัดการงบประมาณที่ยั่งยืน และลดการใช้งบประมาณแผ่นดิน โดยกองทุนตั๋วร่วมจะมุ่งเน้นที่การเก็บรายได้จากหลายช่องทาง ไม่ว่าจะเป็นการออกกฎหมายเก็บ ‘ภาษีรถติด’ การหักส่วนแบ่งจากภาษีรถยนต์และน้ำมันเชื้อเพลิง หรือเงินสมทบตั้งต้นจากรัฐบาล

รถไฟฟ้า 20 บาทตลอดสาย

Sources :
Prachachat | t.ly/tWqNN, t.ly/wyM3o
The101.world | t.ly/YAfds
ศูนย์บริการข้อมูลภาครัฐเพื่อประชาชน | t.ly/8TzQu

Writer

โปรดปรานการมี slow morning แต่ตื่นนอนตอนบ่าย

Graphic Designer

(^•ﻌ•^)✲(^•ﻌ•^)

RELATED POSTS

BMA Feeder กรุงเทพมหานคร ขนส่งสาธารณะ รถพลังงานไฟฟ้า เดินทาง เมือง ฟรี
WHAT'S UP

เดินทางฟรีดีต่อใจด้วย ‘BMA Feeder’ บริการรถบัสพลังงานไฟฟ้า ลดการใช้รถยนต์ส่วนตัว พร้อมเปิดเส้นทางใหม่ให้คนเมืองสะดวกกว่าเดิม

เรื่อง Urban Creature

นี่คืออีกหนึ่งทางเลือกของคนเมืองที่ไม่อยากใช้รถยนต์ส่วนตัวในการเดินทาง กรุงเทพมหานครมีบริการรถบัสพลังงานไฟฟ้าปรับอากาศ BMA Feeder ที่ให้บริการฟรี มาช่วยอำนวยความสะดวกการเดินทางในเมือง เพื่อส่งเสริมให้ทุกคนใช้บริการขนส่งสาธารณะ ลดการใช้รถส่วนตัว ลดมลพิษ และช่วยลดปัญหาการจราจร โดยทาง BMA Feeder ได้เปิดให้บริการใน 2 เส้นทางคือ วัดปุรณาวาส-ตรงข้ามสะพานพุทธ และ ตลาดธนบุรี – MRT หลักสอง และก่อนหน้านี้ก็มีบางเส้นทางที่ได้ทดลองวิ่งและหยุดให้บริการไปช่วงหนึ่ง แต่ในตอนนี้ นอกเหนือจากสองเส้นทางที่กล่าวมา BMA Feeder ได้เปิดให้บริการ 5 เส้นทางเพิ่มเติม เพื่อให้บริการและกระจายเส้นทางการเดินทางให้กว้างขึ้น ได้แก่ 1) ดินแดง – BTS สนามเป้า 2) ถนนสามเสน-ตั้งฮั่วเส็ง (เชื่อมฝั่งธนฯ) 3) ชุมชนเคหะร่มเกล้า – ARL ลาดกระบัง 4) MRT บางขุนนนท์ – 4 ตลาดน้ำตลิ่งชัน 5) พิพิธภัณฑ์เด็กฯ จตุจักร – […]

MRT จิงเกิ้ล เพลงประกอบสถานี สถานีรถไฟฟ้า ย่าน กรุงเทพ
WHAT'S UP

ธีสิสจิงเกิลรถไฟฟ้า ‘RailTones’ ใช้เสียงดนตรีบอกจุดเด่นของย่าน ผู้โดยสารรู้ว่าสถานีต่อไปคือที่ไหน

เรื่อง Urban Creature

“เวลาได้ยินชื่อสถานี คนไทยอาจจะพอเดาได้ว่าชื่อนี้มีที่มาจากอะไร แต่ต่างชาติเขาจะได้ยินแค่ชื่อผ่านๆ ไป แต่ไม่รู้เลยว่าสามย่านคืออะไร อิสรภาพมีชื่อมาจากอะไร” RailTones เป็นโปรเจกต์ธีสิสจบการศึกษาของ ‘รักษ์ ศิวรักษ์’ นิสิตชั้นปีที่ 4 สาขาการออกแบบนิเทศศิลป์ คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย (CommDe) ที่ตั้งใจออกแบบจิงเกิลเพลงสำหรับรถไฟฟ้า MRT แต่ละสถานีให้มีความแตกต่างและดึงอัตลักษณ์ของย่านนั้นๆ ออกมา จากญี่ปุ่นสู่จิงเกิลไทย รักษ์เล่าให้เราฟังว่า เขาได้แรงบันดาลใจในการทำเรื่องนี้จากการเดินทางไปท่องเที่ยวที่ประเทศญี่ปุ่น และสังเกตว่าสถานีรถไฟฟ้าแต่ละสถานีจะมีเพลงของตนเอง ซึ่งหลังจากหาข้อมูลเพิ่มเติม รักษ์ยังพบว่าเพลงเหล่านั้นประพันธ์โดยมือคีย์บอร์ดวงคาสิโอเปีย ผู้เป็นศิลปินคนโปรดของเขา ประกอบกับตัวรักษ์มีความสนใจเรื่องเพลงและเล่นคีย์บอร์ดเป็นทุนเดิมอยู่แล้ว จึงอยากนำทั้งหมดนี้มาผสมผสานเป็นงานจบปีการศึกษาของตนเอง แต่ความแตกต่างสำคัญระหว่างจิงเกิลของสถานีรถไฟฟ้าญี่ปุ่นและโปรเจกต์ที่รักษ์ตั้งใจทำคือ จุดประสงค์ในการใช้งาน เนื่องจากของญี่ปุ่นเป็นการใช้เพลงความยาว 7 วินาทีที่เท่ากับเวลาก่อนประตูรถไฟฟ้าจะปิด เพื่อเป็นการเตือนให้ประเทศที่มีผู้คนใช้รถสาธารณะหนาแน่นสูงได้รู้ตัวและไม่วิ่งฝ่าเข้าไป รวมถึงจังหวะและทำนองเพลงยังต้องแต่งให้ผู้ได้ยินเกิดความรู้สึกสว่าง สดใส เพื่อลดอัตราการฆ่าตัวตายในสถานีที่เป็นปัญหาใหญ่ของแดนปลาดิบนั่นเอง เสริมจุดเด่นของย่านด้วยจิงเกิล ในขณะที่ประเทศไทยนั้นมีบริบทที่ต่างออกไป จากข้อมูลที่รักษ์ได้สืบค้นและวิเคราะห์พบว่า ไทยให้ความสำคัญกับการท่องเที่ยวซึ่งสร้างรายได้ให้ประเทศสูง การสร้างจิงเกิลโดยเน้นแหล่งท่องเที่ยวหรือจุดเด่นของย่านละแวกสถานีนั้นดูจะเหมาะสมมากกว่า ซึ่งความคิดนี้ก็สอดคล้องกับ MRT หรือรถไฟฟ้าใต้ดินของไทย ที่ตกแต่งบางสถานีให้เป็นธีมตามย่านหรือสถานที่สำคัญบริเวณนั้นๆ เช่น สถานีสามยอดที่มีตึกด้านนอกสถานีเป็นโทนเดียวกันกับตึกโดยรอบ สถานีสนามไชยที่ตกแต่งภายในอาคารด้วยสถาปัตยกรรมไทยโบราณสอดคล้องกับวัดและวังโดยรอบ รักษ์จึงแบ่งประเภทของสถานีรถไฟฟ้า MRT ออกเป็นสามกลุ่ม ได้แก่ กลุ่มย่านการค้า […]

ฮากะตะ ฟุกุโอกะ ญี่ปุ่น การเดินทาง ขนส่งสาธารณะ รถบัส รถไฟ ชินคันเซ็น hakata fukuoka การเดินทางในคิวชู
city in focus

Hakata อาณาจักรขนส่งสาธารณะที่รวมทุกการเดินทางไว้ในที่เดียว

เรื่อง ปณิตา พิชิตหฤทัย

‘ฮากาตะ’ ถ้าได้ยินชื่อนี้แล้วคิดถึงอะไรกันบ้าง กลิ่นหอมกรุ่นของราเม็งน้ำซุปกระดูกหมู ตลาด Christmas Market ย่านช้อปปิงขนาดใหญ่ที่เดินซื้อของเชื่อมต่อกันได้ไม่สะดุด หรือสถานีชื่อดังที่ถ้าอยากท่องเที่ยวในภูมิภาคคิวชูให้ครบๆ สักครั้งต้องใช้สถานีนี้เป็นจุดเชื่อมต่อ และหากใครเคยได้ยินเรื่องที่รัฐบาลไทยสนใจรวมขนส่งสาธารณะไว้ในที่เดียวเพื่อให้การเดินทางในไทยไร้รอยต่อ โมเดลที่รัฐบาลนำมาใช้เป็นต้นแบบก็คือ ฮากาตะ เมืองฟุกุโอกะ ประเทศญี่ปุ่นนี่เอง คอลัมน์ City in Focus จึงขอชวนทุกคนมาดูย่านที่ทำให้การเดินทางด้วยรถ ราง บัสเป็นเรื่องง่าย แสนสบาย เชื่อมต่อรถ-ราง-บัส ในพื้นที่เล็กๆ ของฮากาตะแห่งนี้ รู้หรือไม่ว่าที่นี่ประกอบไปด้วยศูนย์รวมการเดินทางทั้งบัส แท็กซี่ รถไฟฟ้าใต้ดิน ชินคันเซ็น และรถไฟ JR โดยเหมาะทั้งสำหรับการเดินทางในเมืองฟุกุโอกะเอง และเดินทางออกไปต่างเมือง ไม่ว่าจะโตเกียว นาโกยา หรือไปดู World Expo ที่โอซากาก็ยังได้ นอกจากสถานีกลางนี้จะรวบรวมทุกการเดินทางเอาไว้แล้ว ตำแหน่งที่ตั้งของสถานีฮากาตะยังมีความพิเศษตรงที่สถานีนี้ตั้งอยู่ใจกลางเมืองฟุกุโอกะ ในระยะที่ไปถึงพื้นที่สำคัญๆ ได้ในเวลาเพียงน้อยนิด เช่น หากจะไปช้อปปิงที่แหล่งวัยรุ่นอย่างเทนจินก็ห่างเพียง 3 สถานี ใช้เวลาเดินทาง 5 นาทีเท่านั้น หรือจะไปสนามบินก็ใช้เวลาเพียง 2 สถานีเช่นเดียวกัน โดยปกติด้วยความยิ่งใหญ่ของรถยนต์ ราง […]

ปฏิรูป รถเมล์ไทย ปัญหารถเมล์ โครงสร้าง Thai Bus
Report

ถอดโครงสร้างปฏิรูปรถเมล์ไทย ปัญหาที่แท้จริงอยู่ตรงไหนกันแน่

เรื่อง ชวิน ชองกูเลีย

เชื่อว่าภาพจำของรถเมล์ในกรุงเทพฯ คงไม่ใช่สิ่งสวยงามในสายตาชาวกรุงอย่างเราเท่าไร เพราะเมื่อนึกถึงรถเมล์กรุงเทพฯ แวบแรกก็คงนึกถึงรถเมล์ร้อนสภาพเก่าที่ขับรถหวาดเสียวไปมา และยังต้องรออย่างไม่มีความแน่นอนว่ารถจะมาตอนไหน แถมยังต้องมาคอยลุ้นอีกว่าจะจอดรับหรือไม่ สถานการณ์รถเมล์เมืองกรุงยิ่งแล้วใหญ่กับเหตุการณ์ตอนนี้ที่มีการ ‘ปฏิรูป’ เส้นทางรถเมล์กรุงเทพฯ จนทำให้หลายคนรู้สึกว่าใช้เวลารอนานขึ้นกว่าเดิมมาก ระหว่างนั้นก็มีแต่รถเมล์เลขสายแปลกๆ วิ่งมาไม่หยุด พอรถมาก็ต้องพบว่าสายที่ตัวเองคุ้นเคยนั้นไม่ได้วิ่งไปปลายทางที่เคยคุ้นแล้ว สุดท้ายเมื่อต้องผิดหวังซ้ำๆ ก็เลยอดพาลคิดไม่ได้ว่า “ปฏิรูปแบบนี้ อย่าทำเลยดีกว่า” มุมมองนี้คงไม่ได้เกิดขึ้นกับเราคนเดียว เพราะเปิดดูในโซเชียลมีเดียก็เหมือนจะมีคนมองการปฏิรูปนี้ย่ำแย่ไม่แพ้กัน ทำไมการสังคายนารถเมล์ที่ควรดีขึ้นถึงกลายเป็นแบบนี้ แล้วจะมีทางไหนช่วยแก้ไขปัญหาที่เป็นอยู่ได้ คอลัมน์ Report ขออาสาพาไปดูรากเหง้าของปัญหาเรื่องนี้กัน 01 | กำเนิดโครงการปฏิรูปรถเมล์ เชื่อหรือไม่ว่า นี่ไม่ใช่ครั้งแรกที่มีการพยายามปฏิรูปเส้นทางรถเมล์ในกรุงเทพฯ แต่กรมการขนส่งทางบกเคยมีความคิดจะปฏิรูปรถเมล์ถึง 4 ครั้ง เริ่มจากครั้งแรกในช่วงปี 2538 ที่มีการใช้ตัวอักษร ‘ป’ ‘ร’ ‘ท’ เข้ามา ตามด้วยช่วงปลายปี 2544 ที่มีการเปลี่ยนเลขสายจาก ‘ปอ.X’ เป็น ‘5xx’ และมีการปฏิรูปอีกครั้งในปี 2552 พร้อมกับเรียงเลขสายใหม่เป็น ‘601’ ถึง ‘755’ ก่อนจะมาลงเอยที่โครงการปัจจุบัน แต่ที่ผ่านมามีเพียงการเปลี่ยนเลขสายในปี 2544 เท่านั้นที่สามารถดำเนินการสำเร็จ […]

SEND YOUR STORY

REQUEST INTERVIEW

ติดตามอ่าน “Urban Creature”
นิตยสารออนไลน์ที่จะทำให้คุณรักเมืองที่คุณอยู่ รักตัวเองมากขึ้นด้วยการเปิดมุมมองและนำเสนอแนวทางการใช้ชีวิตอย่างสร้างสรรค์ และสร้างแรงบันดาลใจใหม่ๆ ในการใช้ชีวิต
Better Life. Better Living.

Max. file size: 256 MB.