เวลาเราพูดถึงโครงการที่อยู่อาศัย หรือนโยบายที่ทำขึ้นเพื่อสร้างบ้านราคาประหยัด หลายคนอาจนึกถึงไอเดียจากประเทศใหญ่ๆ แต่จริงๆ แล้วมีโครงการหนึ่งที่ตั้งใจพัฒนาที่อยู่อาศัยเหล่านี้ตั้งแต่ พ.ศ. 2501 หรือกว่า 60 ปีที่แล้ว
โครงการนี้คือ โครงการที่อยู่อาศัยวาตาปูลูวา ประเทศศรีลังกา จากการร่วมประชุมกันของสมาคมแม่บ้านเมืองแคนดี หรือสมาคมของภรรยาเหล่าข้าราชการประจำเมืองแคนดี เพื่อหาวิธีรับมือค่าครองชีพที่สูงขึ้น โดยเฉพาะเรื่องที่อยู่อาศัย
สถาปนิกหญิงหนึ่งเดียวเมื่อ 60 ปีก่อน
มินเนตต์ เดอ ซิลวา เป็นสถาปนิกที่ได้รับเลือกให้เข้าร่วมออกแบบโครงการที่อยู่อาศัยวาตาปูลูวา เมื่อ พ.ศ. 2498 และเป็นผู้หญิงเอเชียคนแรกที่ได้เป็นสมาชิกของสถาบันสถาปนิกแห่งสหราชอาณาจักร (RIBA)
นับว่าเป็นเรื่องน่าสนใจมาก เพราะในยุคนั้นแทบไม่มีสถาปนิกเพศหญิงอยู่ในวงการออกแบบเลยด้วยซ้ำ เห็นได้จากหลักฐานในวิดีโอและรูปถ่ายต่างๆ ที่มินเนตต์แทบจะเป็นผู้หญิงคนเดียวในภาพเหล่านั้น
ปลูกเรือนตามใจผู้อยู่
โครงการพัฒนาที่อยู่อาศัยนี้แทนที่จะออกแบบบ้านเหมือนกันหมดเพื่อประหยัดต้นทุน และสร้างบ้านเพียงแค่พอให้อาศัยได้เหมือนโครงการรัฐทั่วไป มินเนตต์กลับใช้วิธีการที่แปลกใหม่มากในยุค 1950 คือ การแจกแบบสอบถามแบบละเอียด เพราะต้องการทราบความต้องการ ข้อมูลครอบครัว และงบประมาณของแต่ละคน
ข้อมูลเหล่านั้นถูกนำมาวิเคราะห์เพื่อสร้างแบบบ้านหลายๆ ประเภทที่ผู้อยู่อาศัยเลือกและปรับเปลี่ยนได้ตามความต้องการและกำลังทรัพย์ของตนเอง
ออกแบบอย่างศรีลังกา และใช้วัสดุท้องถิ่น
นอกจากนั้น มินเนตต์ยังผสมผสานความทันสมัยแบบตะวันตกเข้ากับภูมิปัญญาดั้งเดิมของศรีลังกา ด้วยการออกแบบบ้านให้เปิดโล่ง รับลมธรรมชาติ และลดความร้อน รวมถึงมีลานกลางบ้าน โดยได้ไอเดียจากบ้านขุนนางศรีลังกาโบราณ มาใส่ในบ้านจัดสรรสมัยใหม่ เปิดให้แสงและลมเข้าถึงทุกส่วน
ในการออกแบบนี้ยังเน้นใช้วัสดุที่หาได้ในพื้นที่และช่างฝีมือท้องถิ่น เพื่อลดต้นทุนและส่งเสริมเศรษฐกิจชุมชน
ใครสนใจการออกแบบและชีวประวัติของมินเนตต์ ไปชมเพิ่มเติมที่งาน Thailand Biennale Phuket ที่หอศิลป์ร่วมสมัยภูเก็ต (Phuket Contemporary Art Gallery) ได้ทุกวัน ตั้งแต่เวลา 10.30 – 18.00 น. ดูข้อมูลเพิ่มเติมที่ www.thailandbiennale.org/th
Sources :
British Council | bit.ly/4pA579F
The Sunday Times | bit.ly/3KA4IoF
Writer
