สิ่งมีชีวิตอย่าง ‘สุนัขข้างถนน’ หรือ ‘หมาจรจัด’ มีให้เราพบเจอกันแทบทุกตรอกซอกซอย เรียกได้ว่าเห็นกันจนเป็นภาพชินตาไปแล้ว
โดยผลการสำรวจประชากรสุนัขทั่วประเทศ ปี 2559 ของกรมปศุสัตว์พบว่า ในบ้านเรามีสุนัขจำนวนทั้งหมด 6.7 ล้านตัว เป็นสุนัขมีเจ้าของกว่า 6.05 ล้านตัว เป็นสุนัขที่ไม่มีเจ้าของ 750,000 ตัว และในกรุงเทพฯ ก็มีเจ้าหมาจรจัดกว่าแสนตัวเลยทีเดียว
ใคร ๆ ก็ล้วนมองพวกมันเป็นปัญหาสังคม แค่พูดถึงชื่อ ความคิดเกี่ยวกับปัญหาสุนัขจรจัดก็ผุดขึ้นมาในหัวแบบไม่จบไม่สิ้น ทั้งเรื่องภาพลักษณ์ ความสะอาดบนท้องถนน ส่งเสียงเห่าหอนรบกวนชาวบ้าน วิ่งข้ามถนนตัดหน้ารถ ไล่กัดคนที่เดินผ่านไปผ่านมา และปัญหาอื่น ๆ อีกมากมาย ที่สำคัญยังถูกมองเป็นพาหะทำให้เกิดโรคระบาด อย่างโรคพิษสุนัขบ้า
เรามีภาพจำกับสุนัขจรจัดแบบนั้น โดยที่อาจไม่เคยหยุดสังเกตความเป็นอยู่ของพวกมัน เพราะถ้าเป็น ‘คน’ สิ่งที่ทำเป็นประจำในแต่ละวัน คือกินข้าว ทำงาน ปาร์ตี้ อาบน้ำ เข้านอน แล้วถ้าเป็นสุนัขจรจัดล่ะ มีใครเคยลองคิดบ้างไหมว่า วัน ๆ หนึ่งมันทำอะไรบ้าง มีชีวิตความเป็นอยู่อย่างไร แล้วทำไมเพื่อนสี่ขาเหล่านี้ถึงกลายมาเป็นสุนัขจรจัด เราเลยชวนทุกคนมาลองมองโลกในมุมของ ‘ขาว’ เจ้าถิ่นสี่ขา ณ ย่านเอกมัยกัน
ทำไมหนูถึงเป็น ‘หมาจรจัด’
โฮ่ง โฮ่ง!
สวัสดีจ้ามนุษย์ หนูไม่รู้หรอกว่าชื่อของหนูคืออะไร แต่คนแถวนี้เรียกหนูว่า “ขาว” หนูไม่โกรธนะ ถ้าใครจะนิยามหนูว่าเป็นหมาไร้บ้าน หมาไม่มีเจ้าของ หมาจรจัด หมาข้างถนน หรือหมาเร่ร่อน ชีวิตของหนูไม่ต้องการอะไรไปมากกว่าการดูแลเอาใจใส่จากมนุษย์ ได้กินอิ่ม ได้นอนหลับ ถึงแม้โลกแห่งความเป็นจริงจะไม่เป็นแบบนั้นก็ตาม แล้วรู้ไหมว่า การที่หนูมาเป็น ‘หมาจรจัด’ แบบนี้ ก็มาจากน้ำมือมนุษย์ที่ปล่อยปละละเลย เอามาทิ้งตามข้างทาง บ้างก็เอาไปปล่อยที่วัด หรือเพื่อนของหนูบางตัวก็พลัดหลงมา และหาทางกลับบ้านไม่ได้ก็มี
สุนัขจรจัดอย่างพวกหนู ได้ถูกมนุษย์จำแนกไว้ 2 ประเภท แบบแรก ‘สุนัขกึ่งจรจัด’ คือมีมนุษย์ใจดีคอยดูแลบ้าง หยิบยื่นแบ่งปันอาหารให้ได้กินประทังชีวิตบ้าง และแบบที่สองคือ ‘สุนัขไม่มีเจ้าของ’ พวกนี้หนักสุด คือไม่มีคนดูแล ต้องออกหาอาหารเอง ซึ่งหนูคงอยู่ในแบบแรก เพราะมนุษย์แถวนี้ใจดี ไม่เคยตีหนู แต่ก็มีดุบ้าง
เข้าใจหนูหน่อย
มนุษย์ชอบเข้าใจว่าการที่หนูอยู่ในสถานะนี้ สภาพแวดล้อมแบบนี้ จะต้องดุร้าย ไม่กลัวใครหน้าไหน และแข็งแกร่งเหมือนกันหมดทุกตัว แต่หนูบอกเลยว่าคิดผิด หมาจรจัดก็มีนิสัยใจคอที่แตกต่างกันออกไป อย่างหนูอาจจะไม่เคยกัดใคร ไม่เห่าใครพร่ำเพรื่อ แต่เพื่อนของหนูบางตัวนี่สิ ดุเสียยิ่งกว่าอะไร ห้ามเท่าไหร่ก็ไม่ฟัง หรือบางตัวเคยถูกทำร้ายมา มันก็ขี้กลัวซะเหลือเกิน ระแวงมันทุกอย่าง หนูก็ต้องไปปลอบใจเขาประจำ
“มนุษย์ต้องการความรัก และความเข้าใจจากเพื่อนมนุษย์ด้วยกัน ตัวหนูเองก็ต้องการเหมือนกันนะ”
นอนกินบ้านกินเมือง
หนูไม่ปฏิเสธ หากใครจะบอกว่าหนูนอนทั้งวี่ทั้งวัน หนูใช้เวลาไปกับการนอนมากกว่าเวลาทำงานกับเวลานอนของมนุษย์รวมกันเสียอีก หมายิ่งแก่ก็ยิ่งใช้เวลานอนมาก บางตัวนี่นอนได้มากถึง 18-20 ชั่วโมงต่อวันเลยทีเดียว ถ้าถามว่าทำไมหนูถึงเอาแต่นอน ก็ดูสิ วัน ๆ หนูไม่ได้มีอะไรให้ทำมากมาย ไม่มีเจ้าของพาไปวิ่งเล่นเหมือนใครเขา ดีหน่อยก็ไปนั่งเปื่อยหน้าเซเว่นรอมนุษย์มาเล่นด้วย หรือบางทีก็ชวนเพื่อนๆ ไปเซย์ไฮหมาบ้านนู้นบ้านนี้ให้ชีวิตมีสีสันบ้างก็เท่านั้น
แต่จะแอบบอกความลับให้ฟัง ว่าการนอนหลับของหมาอย่างหนูเนี่ยมันสำคัญสุดๆ เพราะการนอนมีผลต่อความสามารถในการเรียนรู้ข้อมูลใหม่ ๆ โดยปกติแล้ว การนอนหลับของหมาจะมี 2 ช่วง คือ ‘ช่วงที่กิจกรรมในสมองต่ำ’ กับ ‘ช่วงหลับลึก’ ซึ่งช่วงหลับลึก สมองจะมีการประมวลผลอยู่ตลอดเวลาและมีการฝัน ซึ่งเมื่อเปรียบเทียบกับมนุษย์ หมาจะใช้การนอนหลับช่วงนี้น้อยว่ามนุษย์ พูดง่ายๆ คือหมาจะมีแนวโน้มที่จะพักผ่อนได้น้อยลง เลยไม่แปลกใจใช่ไหมล่ะ ที่เห็นหนูเอาแต่นอน นอน แล้วก็นอน!
ได้เวลากิน!
เวลาที่หนูเดินผ่านบ้านเพื่อน ๆ ที่เขามีเจ้าของ ก็อดนึกน้อยใจไม่ได้ที่เห็นเขาได้กินอาหารดี ๆ ดูสะอาดสะอ้าน แถมยังได้กินข้าวตรงเวลา ไม่ต้องรอจนหิวโซ หรืออดมื้อกินมื้อ อย่างหนูเนี่ย เวลาหิวก็นั่ง ๆ นอน ๆ รอหน้าเซเว่น เผื่อจะมีมนุษย์ใจดีหยิบยื่นอาหารให้ได้ลิ้มรส หรือบางทีหนูก็จะวิ่งเข้าไปในวัด เผื่อโชคดีได้กินข้าวก้นบาตรเหลือ ๆ จะได้ไม่ต้องมาคุ้ยขยะให้ตัวเลอะสกปรกมอมแมม ดีไม่ดีจะโดนชาวบ้านมาตีอีก
เสียงเล็ก ๆ จากชีวิตสี่ขา
หลายคนพยายามช่วยเหลือพวกหนู แต่ก็มีหลายคนที่ทำร้ายพวกหนู จากสิ่งมีชีวิตที่ได้ชื่อว่าเป็นเพื่อนที่ดีที่สุดของมนุษย์ กลายมาเป็นสิ่งมีชีวิตจรจัด เป็นตัวปัญหา และเป็นต้นเหตุความขัดแย้งเรื่องหมากัดคน หรือคนทำร้ายหมา จนออกเป็นข่าวครึกโครมบ่อยครั้ง ซึ่งจริง ๆ แล้วพวกหนูควรจะต้องมีบ้านอยู่ มีเจ้านายที่ดี และดูแลจนวันสุดท้ายของชีวิต แต่ที่ต้องกลายมาเป็นแบบนี้ เพียงเพราะมนุษย์ที่หมดความรัก และไม่อยากจะเลี้ยงดูอีกต่อไป
เรื่องราวที่เพิ่งจบไปนั้น เป็นเพียงเสียงเล็ก ๆ จากสิ่งมีชีวิตสี่ขาเพียงตัวเดียว ซึ่งพวกเขาไม่มีทางรู้เลยว่าเพื่อนจรจัดที่เหลือบนโลกใบนี้ จะเป็นตายร้ายดีอย่างไร จะกินอิ่มนอนหลับสบายดีไหม หรือจะเข้มแข็งและอดทนได้แบบเจ้า ‘ขาว’ ตัวนี้หรือเปล่า ถ้าอย่างนั้น คงไม่ยากเกินไปสำหรับมนุษย์อย่างเรา ที่จะปันน้ำใจ และให้ความเอ็นดูกับสุนัขจรจัดเหล่านี้กันบ้าง ‘อย่าทำร้ายน้องเลยนะ’
SOURCES
สำนักงานสัตวแพทย์สาธารณสุข สำนักอนามัย กรุงเทพมหานคร
คุณป้าขายผลไม้ ณ ย่านเอกมัย
Why and How Much Do Dogs Sleep?
Writer & Photographer
