ความเข้าใจเกี่ยวกับพื้นที่สาธารณะในเมืองของผู้คนส่วนใหญ่มักจะหมายถึงเพียงสวนสาธารณะ หรือสาธารณสมบัติที่ใช้ประโยชน์ได้อย่างสะพานลอยหรือตู้โทรศัพท์เท่านั้น ซึ่งความหมายจริง ๆ ของพื้นที่สาธารณะกว้างกว่านั้นมาก พื้นที่สาธารณะจะเป็นสถานที่แบบใดก็ได้ที่ทำหน้าที่ช่วยอำนวยประโยชน์ใช้สอยอย่างใดอย่างหนึ่งให้กับเหล่าชาวเมือง สวนสาธารณะก็ทำหน้าที่เป็นสถานที่หย่อนใจ จตุรัสกลางเมืองก็เป็นพื้นที่สำหรับทั้งชาวเมืองได้พบปะกัน ซึ่งพื้นที่สาธารณะของบางเมืองก็โดดเด่นและสวยงามจนกลายเป็น Landmark ที่นักท่องเที่ยวหลายคนวางหมุดไว้ในใจว่าจะต้องไปเยือน
พื้นที่สาธารณะที่จะกล่าวถึงต่อไปนี้เป็นตัวอย่างของการออกแบบ ปรับปรุง และพัฒนา Space ภายในเมืองให้คนทั้งในและนอกพื้นที่ได้เข้ามาร่วมใช้งานด้วยกันอย่างมีประสิทธิภาพ การออกแบบพื้นที่สาธารณะของมหานครในทุกวันนี้จึงไม่เพียงเพื่อเป็นประโยชน์ใช้สอยเพียงอย่างเดียว แต่มันได้กลายเป็นเหมือน ‘หน้าตาของเมือง’ ที่สะท้อนทั้งบุคลิก และทัศนคติที่ผู้คนท้องถิ่นมีต่อผู้มาเยือน
Barcelona – SuperBlock
บาร์เซโลน่าเป็นอีกหนึ่งมหานครที่มีชื่อเสียงด้านการพัฒนารูปแบบของเมืองให้เป็นไปในทิศทางของเมืองสมัยใหม่ หรือ Smart City ที่ใช้โครงการเกี่ยวกับเทคโนโลยีด้านต่าง ๆ เข้ามาพัฒนาและอำนวยความสะดวกให้กับชีวิตประจำวันของชาวเมือง และยังมีลักษณะของการวางผังเมืองที่เป็นระเบียบและมีประสิทธิภาพอย่างยิ่ง
(ผังเมือง)
แต่เมื่อปี 2014 เมือง Barcelona ประสบปัญหาด้านมลพิษทางอากาศอย่างหนัก ทำให้ต้องเกิดการเร่งรัดนโยบายเกี่ยวกับการเดินทางด้วยรถยนต์ขึ้น สิ่งที่เกิดขึ้นก็คือไอเดียของ ‘Superblock’ ซึ่งก็คือการรวบ Block เล็ก ๆ ที่อยู่ติดกันจำนวน 9 Block ให้กลายเป็น 1 Block ขนาดใหญ่ ซึ่งใน Superblock นั้นจะปิดเส้นทางจราจรสำหรับรถใหญ่ ทำให้ชาวเมืองในละแวกใกล้เคียงได้ถนนกลับคืนมาสำหรับประกอบกิจกรรมทางสารธารณะเพิ่มขึ้น โดยลักษณะของ Superblock นี้ได้เกิดขึ้นมาตั้งแต่ปี 2008 แล้วที่ Vittoria – Gasteiz เขตทางตะวันตกเฉียงเหนือของเมือง Barcelona ที่มี Central SuperBlock ขนาดใหญ่ ผลก็คือทำให้จำนวนของผู้ใช้ถนนเพิ่มมากขึ้นจาก 45% เป็น 74% และยังส่งผลไปถึงด้านมลภาวะทางเสียง มลภาวะทางอากาศ และการเติบโตของเศรษฐกิจระดับชุมชนที่มากขึ้นอีกด้วย
(SuperBlock)
Time square – re design
หลังจากการปรับโฉมใหม่ให้กับแยก Time Square อันโด่งดังของนิวยอร์ค ที่ถนน 42nd street ลากยาวไปทางเหนือราวห้า Block ซึ่งเคยเป็นบริเวณที่ผาดโผนโลดแล่นไปด้วยรถยนต์ และไม่ค่อยมีที่ให้คนเดินมากนัก ทุกวันนี้ Time Square ปรับโฉมใหม่ให้เป็นมิตรต่อคนเดินถนนมากขึ้น ดูเป็นทางเท้าสไตล์เรียบง่ายที่ออกแบบเพื่อผู้ใช้งานอย่างที่เห็นได้มากในพื้นที่สาธารณะของฝั่งยุโรป โดยพื้นที่สำหรับคนเดินถนนจะเพิ่มขึ้นมากกว่าเดิมถึงสองเท่า ทางทีมออกแบบ snohetta ได้พูดถึงแนวความคิดเกี่ยวกับพื้นที่โฉมใหม่บริเวณนีเว่า การออกแบบใหม่ครั้งนี้ไม่ได้มุ่งเน้นไปที่การมอบคุณลักษณะ หรือประโยชน์ใช้สอยที่ตายตัวลงไปให้กับพื้นที่ แต่เป็นการมอบโอกาสให้ผู้ใช้งานค่อย ๆ ใช้เวลาเติมเต็มตัวตนและประโยชน์ใช้สอยที่แท้จริงของพื้นที่ตรงนี้เข้าไปด้วยตัวเอง
Seoul Sky garden
สวนลอยฟ้ากรุงโซลที่อัดแน่นรายล้อมไปด้วยพรรณพืชต่างชนิดกว่า 228 สายพันธุ์ จำนวนกว่า 600 กระถางภายในพื้นที่ลักษณะสะพานที่ยาวเกือบหนึ่งกิโลเมตร ตั้งอยู่ใจกลางเมืองภายใต้แนวคิดของการก่อสร้างที่จะเปลี่ยนสะพานลอยข้ามแยกสูง 16 เมตรให้กลายเป็นพื้นที่สาธารณะที่นอกจากจะต้องดูร่มรื่นมีชีวิตชีวาแล้ว พื้นที่สาธารณะนี้ยังควรที่จะคงคุณสมบัติของการรวมคนเข้ามาใช้งานในตัวเองได้ด้วย
ผลที่ได้ก็คือสวนลอยฟ้าที่ทำเชื่อมต่อไปยังร้านรวงและโรงแรมละแวกใกล้เคียงกับทางแยก และการวางพืชพันธุ์ที่ออกแบบมาอย่างดี ทำให้หน้าตาของสวนลอยฟ้านี้เปลี่ยนไปตามฤดูกาลของปีอีกด้วย ใบไม้สีเขียวสดใสในฤดูใบไม้ผลิ สีส้มเข้มในฤดูใบไม้ร่วง หรือแม้แต่บางค้นที่ออกผลในฤดูร้อน
Copenhagen Cykelslangen
หรือ the bicycle snake อันโด่งดัง ณ เมืองโคเปนเฮเกน ประเทศเดนมาร์ก Cykelslangen ได้กลายมาเป็นต้นแบบของทางจักรยานในเมืองสมัยใหม่ และเป็นจุดหมายสำคัญของนักปั่นจักรยานทั่วโลกได้ในระยะเวลาไม่นานก่อสร้างเมื่อปี 2014 ตัวเลนจักรยานที่คร่อมอยู่เหนืออ่าวและบริเวณ Public bath ทำหน้าที่เชื่อมต่อนักปั่นจากสองมุมเมืองข้ามไปมาหากัน โดดเด่นด้วยสีส้มสดที่ช่วยเพิ่มความกระจ่างชัดให้ทัศนวิสัยของผู้ใช้จักรยาน แม้จะมีระยะทางที่ไม่ยาวมาก แต่ตัว Cykelslangen นี้ก็ถือเป็นอีกหนึ่งตัวอย่างการออกแบบเลนจักรยานในเมืองที่ทรงประสิทธิภาพและมีหน้าตาที่เป็นมิตรกับผู้ใช้งาน
Chicago river walk
Chicago river walk เป็นทางเท้าเลียบน้ำกึ่งพื้นที่สาธารณะ ตั้งอยู่ที่บริเวณตอนใต้ของแม่น้ำ Chicago ดาวน์ทาวน์ เริ่มตั้งแต่ lake shore drive ไล่ยาวไปจนถึง franklin st. ทั่วบริเวณรายล้อมไปด้วยพื้นที่สาธารณะ ภัตตาคาร ที่นั่งอเนกประสงค์ และบริการเรือให้เช่า พื้นที่สาธารณะที่มีประวัติยาวนานนี้เพิ่งผ่านการออกแบบใหม่เพื่อปรับปรุงและขยับขยายขนาดเมื่อปี 2016 ที่ผ่านมาโดยมีขนาดเพิ่มขึ้นถึงกว่า 6 บล็อกถนน Chicago river walk เป็นอีกหนึ่งตัวอย่างการออกแบบพื้นที่สาธารณะริมแม่น้ำที่ไม่ทำลายทัศนียภาพโดยรวมของแม่น้ำ และยังช่วยส่งเสริมเศรษฐกิจและเพิ่มพื้นที่ใช้สอยให้ชาวเมืองในเวลาเดียวกัน
Photo credit:
http://alba.pdx. edu
Michael Grimm
https://i.pinimg. com
http://www.landezine. com
Writer
