สารพัดโครงการชวนคนเมืองปลูกต้นไม้ของกรุงเทพมหานครผุดขึ้นทุกปี ตั้งแต่ชวนปลูกต้นไม้หนึ่งแสนต้น มากไปจนถึงล้านกล้าสู่ล้านต้น เพื่อสร้างกรุงเทพฯ เมืองสีเขียวให้เกิดขึ้นจริง
อย่างไรก็ตามปี 2563 กรุงเทพฯ กลับมีพื้นที่สีเขียวเพียง 6.99 ตารางเมตรต่อคน ซึ่งน้อยกว่าค่ามาตรฐาน 9 ตารางเมตรต่อคนที่องค์การอนามัยโลกกำหนด ‘พลตำรวจเอก อัศวิน ขวัญเมือง’ ผู้ว่าราชการจังหวัดกรุงเทพมหานครจึงตั้งเป้าเพิ่มพื้นที่สีเขียวให้คนกรุงเทพฯ 10 ตารางเมตรต่อคนให้ได้ ภายใต้โครงการ Green Bangkok 2030 แต่ตอนนี้ไม่ว่าจะปลูกเท่าไหร่ ต้นไม้ที่ควรจะเติบโตละลานตาเต็มกรุงเทพฯ ก็ยังกระจายไปไม่ครบทุกเขตเสียที
เพราะต้นไม้มีความสำคัญกับเมืองและคนอยู่ จึงมีหลายภาคส่วนศึกษาเรื่องพื้นที่ต้นไม้ เพื่อช่วยกันผลักดันให้ประชากรกรุงเทพฯ มีพื้นที่ต้นไม้พอหายใจ และทีม mor and farmer เป็นหนึ่งในนั้น สี่สถาปนิกรั้วธรรมศาสตร์ใช้เทคโนโลยีในการคิด วิเคราะห์ และออกแบบสื่อเพื่อพัฒนาเมือง ชุมชน และผู้คน ได้วิเคราะห์พื้นที่ต้นไม้ในแต่ละเขตของกรุงเทพมหานครปลายปี 2560 จนถึงต้นปี 2561 ด้วยเครื่องมือ Machine Learning สำหรับหาพื้นที่ต้นไม้จากภาพถ่ายดาวเทียม ผลปรากฏว่า กรุงเทพฯ มีพื้นที่ต้นไม้เพียง 227 ตารางกิโลเมตรจากพื้นที่กรุงเทพฯ ทั้งหมด 1,661 ตารางกิโลเมตร หรือคิดเป็น 13.7 เปอร์เซ็นต์เท่านั้น ที่น่าเศร้าไปกว่านั้นคือ ตัวเลขชุดนี้นับรวมทั้งต้นไม้ในพื้นที่สาธารณะและพื้นที่ส่วนบุคคลแล้ว
นอกจากนี้ยังจัดอันดับพื้นที่ต้นไม้ต่อคนในแต่ละเขตไว้ เราเลยชวนมาดู 10 เขตใน กทม. ที่มีพื้นที่ต้นไม้ต่อคนน้อยที่สุด เขตไหนจะคว้าแชมป์ (ที่ไม่อยากได้) มาลุ้นไปพร้อมกัน แท่น แท้น~
อันดับ 10 ยานนาวา 18 ตารางเมตรต่อคน
อันดับ 9 บางกอกใหญ่/คลองเตย 16 ตารางเมตรต่อคน
อันดับ 8 สาทร/ราชเทวี 13 ตารางเมตรต่อคน
อันดับ 7 บางคอแหลม 11 ตารางเมตรต่อคน
อันดับ 6 พระนคร 10 ตารางเมตรต่อคน
อันดับ 5 ธนบุรี/คลองสาน 9 ตารางเมตรต่อคน
อันดับ 4 บางรัก 8 ตารางเมตรต่อคน
อันดับ 3 ดินแดง 7 ตารางเมตรต่อคน
อันดับ 2 ป้อมปราบศัตรูพ่าย 4 ตารางเมตรต่อคน
อันดับ 1 สัมพันธวงศ์ 3 ตารางเมตรต่อคน
หากสังเกตจากอันดับ จะพบว่าเขตที่มีพื้นที่ต้นไม้ต่อคนน้อยจะอยู่บริเวณกรุงเทพฯ ชั้นในซึ่งมีอาคารธุรกิจ ร้านค้า และที่อยู่อาศัยหนาแน่น อย่างเขตสัมพันธวงศ์ที่มีพื้นที่ต้นไม้ต่อคนน้อยที่สุดเพียง 3 ตารางเมตร ก็เป็นพื้นที่ย่านค้าขายหนาแน่น อย่างเยาวราช และเป็นเมืองเก่าของกรุงเทพฯ ที่มีสวนสมเด็จพระธีรญาณมุนี เป็นสวนสาธารณะเล็กๆ เพียงแห่งเดียว ส่วนกรุงเทพฯ ชั้นนอกจะมีพื้นที่ต้นไม้ต่อคนมากกว่า เพราะความหนาแน่นในการอยู่อาศัยน้อยกว่า
นอกจากนี้การสำรวจพื้นที่ต้นไม้ต่อประชากรกรุงเทพฯ ของทีม mor and farmer ยังแจ้งรายชื่อเขตที่มีต้นไม้กระจุกตัวหนาแน่นต่อคนมากที่สุดอย่างทวีวัฒนา 141 ตารางเมตรต่อคน แต่ก็ไม่ได้แปลว่าแบงคอกเกียนทุกคนจะเข้าถึงและใช้ประโยชน์ได้อย่างทั่วถึง เพราะพื้นที่ส่วนใหญ่จากการสำรวจ เป็นพื้นที่ส่วนบุคคลนั่นเอง
ปัจจุบันทีม mor and farmer ร่วมทำงานกับกรุงเทพมหานคร และกำลังทดลองใช้ AI สำหรับค้นหาพื้นที่ต้นไม้ในกรุงเทพฯ ปี 2562 เพื่อศึกษาและกำหนดตัวชี้วัดในนโยบาย Green Bangkok 2030 ซึ่งตอนนี้อยู่ในขั้นตอนการสำรวจและวิเคราะห์เพื่อทำความเข้าใจสถานการณ์ด้านพื้นที่สาธารณะสีเขียวและพื้นที่ต้นไม้ในเขตชั้นในของกรุงเทพฯ เพื่อให้ กทม. นำข้อมูลไปใช้ในการดูแลเรื่องพื้นที่ต้นไม้ต่อไป
เรียกได้ว่าเป้าหมายการเพิ่มพื้นที่ต้นไม้ต่อคนในกรุงเทพมหานครยังคงเป็นเรื่องท้าทายสำหรับ กทม. และผู้ที่เกี่ยวข้อง ซึ่งยังไม่รู้ว่าต้องใช้เวลานานแค่ไหน หรือควรปลูกต้นไม้อีกเท่าไหร่ถึงจะมีต้นไม้พอกับคนอยู่ และมีพื้นที่สีเขียวเชิงสาธารณะที่คนทุกคนเข้าถึงได้เสียที
Source : mor and farmer
Writer
