จากการ ‘เปิดจักรวาลข้อมูล 6 ปี ของมนุษย์ต่างวัย’ ในงาน ‘มนุษย์ต่างวัย Fest 2025 ชีวิตดี…ชีวิต ซีซัน 2 It’s Okay To Be You’ เมื่อวันที่ 21 – 22 มิถุนายน พ.ศ. 2568 ที่ผ่านมา
ทำให้เรารู้ว่ามูฟเมนต์การขับเคลื่อนสังคมสูงวัยเกิดขึ้นได้จากการสะสมเรื่องเล่าจากผู้คนในวัยต่างๆ ทั้งผู้สูงอายุ วัยกลางคน หรือแม้กระทั่งคนรุ่นใหม่ เพื่อสร้างการรับรู้ต่อคำว่า ‘วัยใหม่’ เพราะ ‘วัย’ ไม่ใช่สิ่งที่แบ่งแยกเราออกจากกัน แต่คือสิ่งที่เชื่อมเราเข้าหากันผ่านประสบการณ์และมุมมองที่หลากหลาย
ครอบครัวเดียวกันไม่จำเป็นต้องมีความต้องการเหมือนกัน
หนึ่งในหัวข้อที่คนต่างวัยต้องเชื่อมโยงกันอย่างแยกออกไม่ได้คือ ‘ที่อยู่อาศัย’ ซึ่งเมื่อมีความเป็น ‘ครอบครัว’ มาเกี่ยวข้องทีไร มักโยงใยไปถึง ‘ความกตัญญู’ อยู่เสมอ
ตลอดระยะเวลา 6 ปีที่ผ่านมาของการเก็บข้อมูลภายในเพจมนุษย์ต่างวัยพบว่า ความกตัญญูยังเป็นค่านิยมที่ลูกๆ ยึดถือ และการแสดงออกถึงความกตัญญูมักมาพร้อมกับการอาศัยอยู่ร่วมกับพ่อแม่ เพื่อดูแลและแบ่งปันการใช้ชีวิตกับพ่อแม่ในบ้านหลังเดียวกัน
จากผลการวิจัยในปี 2562 โดยสถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล ที่สำรวจกลุ่มตัวอย่างทั่วประเทศ ระหว่างอายุ 15 – 65 ปี รวม 400 คน พบว่า มีกลุ่มตัวอย่างถึง 70.8 เปอร์เซ็นต์ ที่ต้องการอยู่อาศัยในบ้านที่ประกอบด้วยสมาชิกหลายรุ่น
แตกต่างกับพ่อแม่ที่เป็นผู้สูงอายุหลายคน เมื่อแก่ตัวลงต่างต้องการมีชีวิตที่เป็นอิสระ และไม่ต้องการพึ่งพาลูกหลานมากจนเกินไป เนื่องจากเชื่อมั่นในการดูแลจัดการไลฟ์สไตล์ของตัวเอง และยินดีกับการที่ลูกๆ จะแยกออกไปใช้ชีวิต ซึ่งทั้งหมดนี้มักเกิดจากความชื่นชอบการอยู่ในสภาพแวดล้อมเดิมๆ ใช้ชีวิตในพื้นที่เดิมๆ ด้วยรูทีนเดิมๆ จึงไม่ยินดีหากต้องโยกย้ายที่อยู่อาศัยไปอยู่ในสถานที่ที่แตกต่างจากความเคยชิน
แยกกันอยู่ในพื้นที่เดียวกัน
เพื่อให้คนต่างวัยในครอบครัวได้บรรลุถึงเป้าหมายที่ตัวเองต้องการ ในขณะที่ยังคงเซฟใจของสมาชิกอีกฝ่ายไปพร้อมๆ กัน ปัจจุบันจึงเกิดการออกแบบที่อยู่อาศัยแบบคลัสเตอร์ (Cluster Housing) หรือการรวมที่อยู่อาศัยหลายๆ หลังไว้ด้วยกันในหนึ่งพื้นที่ โดยมีพื้นที่ส่วนกลางและใช้สิ่งอำนวยความสะดวกต่างๆ ร่วมกัน
ที่อยู่อาศัยรูปแบบนี้เหมาะสำหรับครอบครัวขนาดใหญ่ที่ประกอบด้วยพ่อแม่และพี่น้องที่แยกกันไปสร้างครอบครัวแต่ยังต้องการอยู่ในพื้นที่เดียวกัน เพื่อให้แต่ละครอบครัวได้มีพื้นที่ส่วนตัว แต่ในขณะเดียวกันยังเชื่อมต่อกันได้ง่าย ไม่ว่าจะเป็นการมีพื้นที่พักผ่อนส่วนกลางหรือสวนภายในบ้าน เพื่อทำให้เกิด ‘Intergenerational Space’ หรือพื้นที่ในการอยู่ร่วมกันของคนแต่ละวัยที่สามารถอยู่ร่วมกันได้อย่างมีความสุขในแบบของตัวเอง
การออกแบบพื้นที่ให้ลูกๆ ได้ดูแลพ่อแม่อย่างใกล้ชิดแต่ยังเคารพความเป็นส่วนตัว สร้างสังคมที่คนต่างวัยได้ช่วยเหลือเกื้อกูลกันอย่างธรรมชาติ ภายใต้การเคารพสิทธิซึ่งกันและกัน นับเป็นการสร้างพื้นที่ปลอดภัยที่ช่วยส่งเสริมความเป็นชุมชนภายในครอบครัว และเสริมสร้างสุขภาพที่ดีให้กันและกันในยุคที่ประเทศไทยเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุอย่างเต็มตัว
Sources :
MQDC | t.ly/hkEyT
THE STANDARD | t.ly/e5meR
เสวนา ‘เปิดจักรวาลข้อมูล 6 ปี ของมนุษย์ต่างวัย’ ในงานมนุษย์ต่างวัย Fest 2025 ชีวิตดี…ชีวิต ซีซัน 2 It’s Okay To Be You
Writer
มณิสร วรรณศิริกุล
Graphic Designer
