การระบาดของโควิด-19 ในช่วงสองปีที่ผ่านมา ทำให้นักเรียนส่วนใหญ่ต้องเรียนออนไลน์อยู่บ้าน หลายคนเริ่มโอดครวญไม่อยากเรียนผ่านหน้าจอสี่เหลี่ยมแล้ว เพราะนอกจากนักเรียนจะไม่มีสมาธิ เนื้อหาไม่เข้าหัว จนรู้สึกหมดไฟไปตามๆ กัน และยังไม่มีใครฟันธงได้ว่าเด็กๆ จะได้กลับไปโรงเรียนแบบ 100% อีกเมื่อไหร่
Urban Creature จึงขอพักเบรกความรู้สึกห่อเหี่ยวและเหนื่อยล้าจากการเรียนออนไลน์ โดยการชวนนักเรียนชั้นประถมฯ จนถึงวัยมัธยมฯ มาร่วมกันระดมไอเดียสนุกๆ และสร้างสรรค์ เพื่อออกแบบ ‘โรงเรียนในอุดมคติ’ ตามแบบฉบับ Urban Sketch
จุดเริ่มต้นมาจากโรงเรียนไทยส่วนใหญ่ไม่ได้ถูกออกแบบโดยยึดนักเรียนเป็นศูนย์กลาง นักเรียนไม่มีส่วนร่วมในการแสดงความคิดเห็นหรือเสนอไอเดียเกี่ยวกับการออกแบบโรงเรียน ทำให้ห้องเรียน ตึก และอาคารส่วนใหญ่มีฟังก์ชันที่ไม่เหมาะกับการใช้งานของผู้เรียนเท่าที่ควร นอกจากนั้น เวลาซื้ออุปกรณ์หรือสร้างพื้นที่ใหม่ๆ โรงเรียนก็ไม่เคยถามความคิดเห็นจากเด็ก ว่าพวกเขาต้องการหรือคิดว่ามันเหมาะสมหรือไม่ ดังนั้น เราจึงอยากให้เด็กๆ ช่วยกันจินตนาการว่า ถ้าเลือกเองได้ โรงเรียนควรออกแบบอย่างไร หรือควรมีอะไรบ้าง พวกเขาถึงจะเรียนได้อย่างสบายกายและสบายใจ เพราะหลายโรงเรียนทั่วโลกก็ออกแบบโดยยึดโรงเรียนเป็นศูนย์กลางทั้งนั้น
การออกแบบของเด็กๆ มีตั้งแต่ฟังก์ชันล้ำที่เพิ่มประสิทธิภาพการเรียนการสอน การออกแบบห้องสมุดเพื่อความสะดวกสบาย ไปจนถึงการจัดวางห้องศิลปะและโรงอาหารที่ผู้ใหญ่อย่างเรานึกไม่ถึงมาก่อน ทั้งหมดนี้คือการออกแบบที่จะทำให้นักเรียนแฮปปี้และสนุกกับการไปโรงเรียนมากขึ้น ถ้าพร้อมแล้ว เราขอชวนทุกคนแพ็กกระเป๋า สวมจิตวิญญาณของนักเรียน และไปทัวร์โรงเรียนในฝันด้วยกันเลย!
01 | ห้องเรียนที่มีอิสรภาพและความเสมอภาคในการเรียน
ห้องเรียนส่วนใหญ่ออกแบบให้คุณครูยืนสอนอยู่หน้าห้อง ทำให้นักเรียนหลายคนรู้สึกอึดอัด เพราะต้องประจันหน้ากับคุณครูตลอดเวลา และถ้าเผลอสบตากับครูก็อาจโดนเรียกให้ตอบคำถามแบบไม่ได้เตรียมตัวเตรียมใจด้วย
เราจึงย้ายโต๊ะของคุณครูไปไว้หลังห้องเพื่อความสบายใจในการเรียนและลดอาการแพนิกของนักเรียน ที่สำคัญ แนวคิดนี้ยังช่วยให้คุณครูมองจากมุมมองเช่นเดียวกันกับเด็กๆ และทำให้การเรียนและการสอนสอดคล้องกันมากขึ้น
นอกจากนั้น เราได้เปลี่ยนกระดานสอนให้เป็น ‘หน้าจอขนาดใหญ่’ คุณครูแค่เชื่อมคอมพิวเตอร์หรือแท็บเล็ตกับหน้าจอ หลังจากนั้นก็เปิดสไลด์หรือสื่อต่างๆ ได้ทันที เป็นวิธีที่ช่วยให้การสอนง่ายและสะดวกสบายกว่าเดิม ข้อดีอีกอย่างของการใช้หน้าจอก็คือ นักเรียนทุกคนสามารถมองเห็นสิ่งที่ครูสอนได้อย่างชัดเจนและทั่วถึงมากขึ้น นอกจากนั้น วิธีนี้ยังช่วยลดปัญหาเรื่องฝุ่นและสารเคมีจากกระดานชอล์กและกระดานไวต์บอร์ดได้ด้วย
อีกฟังก์ชันล้ำๆ ในห้องเรียนก็คือ ‘เครื่องฉายโฮโลแกรม’ เครื่องฉายแสง 3 มิติที่ทำให้ภาพวัตถุลอยตัวรอบด้าน เสมือนกับว่าวัตถุนั้นสามารถจับต้องได้ โดยทุกๆ เช้า โรงเรียนสามารถเปิดโฮโลแกรมผู้อำนวยการไปยังห้องเรียนต่างๆ ได้โดยตรง วิธีนี้จะช่วยให้โรงเรียนทำกิจกรรมหรือสื่อสารกับนักเรียนได้เร็วยิ่งขึ้น และเด็กๆ ยังไม่ต้องยืนตากแดดเข้าแถวหน้าเสาธงเป็นเวลานานเหมือนแต่ก่อนด้วย
สำหรับโต๊ะนักเรียน เราจัดโต๊ะให้นักเรียนนั่งเป็นกลุ่ม แทนการจัดโต๊ะแบบเรียงแถวแบบเดิมๆ ซึ่งจะช่วยให้นักเรียนได้แลกเปลี่ยนและมีปฏิสัมพันธ์กันมากขึ้น ที่สำคัญ คุณครูสามารถตั้งประเด็นให้นักเรียนถกเถียงกันในกลุ่ม แทนการสุ่มชื่อตอบคำถามแบบเดิมๆ ได้
ถัดจากโต๊ะเรียนก็คือ ‘ชั้นเก็บหนังสือ’ ของนักเรียน เพราะปัจจุบันโรงเรียนหลายแห่ง โดยเฉพาะโรงเรียนรัฐ ยังให้นักเรียนนำหนังสือเรียนกลับบ้านทุกวัน ทำให้นักเรียนต้องสะพายกระเป๋าหนักหลายกิโลกรัม ซึ่งอาจทำให้ร่างกายบาดเจ็บ จนส่งผลต่อการเจริญเติบโตและประสิทธิภาพการเรียนรู้ของเด็ก ดังนั้น ตู้เก็บหนังสือจะช่วยให้นักเรียนเก็บหนังสือและอุปกรณ์การเรียนได้โดยไม่ต้องแบกกลับบ้านให้ปวดหลัง
สำหรับเครื่องแต่งกาย เราไม่กำหนดให้นักเรียนใส่ยูนิฟอร์มของโรงเรียนทุกวัน นักเรียนสามารถเลือกเองได้ว่าอยากใส่ ‘ชุดนักเรียน’ หรือ ‘ชุดลำลอง’ เพราะเราเชื่อว่าเครื่องแบบนักเรียนไม่มีผลต่อคุณภาพการศึกษา และโรงเรียนควรเปิดโอกาสให้นักเรียนมีสิทธิและเสรีภาพในการแสดงออก
02 | ห้องสมุดที่เป็นมิตรและเพิ่มความเป็นส่วนตัวให้นักเรียน
หลายคนคงคุ้นเคยกับห้องสมุดของโรงเรียนที่บรรยากาศอึมครึมและไม่เป็นมิตร นอกจากจะห้ามส่งเสียงแล้ว เฟอร์นิเจอร์และหนังสือหลายเล่มยังเก่าและสกปรกจนไม่น่าใช้งาน
เราเชื่อว่าห้องสมุดคือพื้นที่เรียนรู้ที่สนุกและจริงจังพร้อมๆ กันได้ และห้องสมุดที่ดีไม่จำเป็นต้องเงียบเสมอไป แต่ควรแบ่งสัดส่วนโซนและการใช้งานให้เหมาะสม เพื่อให้นักเรียนไม่ต้องเกร็งเกินไปเวลาใช้งาน
เราจึงออกแบบห้องสมุดโรงเรียนให้มีสีสันสดใสพร้อมต้อนรับนักเรียนทุกระดับชั้น โดยโซนแรกคือ ‘โซนแลกเปลี่ยนไอเดีย’ สำหรับนั่งทำงานกลุ่มและแลกเปลี่ยนข้อมูลโดยเฉพาะ
ถัดมาคือ ‘โซนแบ่งตามระดับชั้น’ เด็กๆ สามารถนั่งอ่านหนังสือตามระดับชั้นของตัวเอง เป็นวิธีที่ตอบโจทย์การเรียนรู้และเพิ่มความเป็นส่วนตัวให้นักเรียนแต่ละวัย อีกทั้งยังช่วยแก้ปัญหารุ่นพี่เจอรุ่นน้องเสียงดังได้ด้วย นอกจากนั้น เราเปลี่ยนเฟอร์นิเจอร์เป็นโซฟานุ่มๆ และเก้าอี้บีนแบ็ก ช่วยให้นักเรียนรู้สึกรีแลกซ์และนั่งอ่านหนังสือได้นานขึ้น
สำหรับใครที่ต้องการความสงบและความเป็นส่วนตัว เราได้ออกแบบ ‘โซนอ่านหนังสือ’ เป็นห้องแยกที่อยู่ข้างในสุดของห้องสมุด เหมาะกับนักเรียนที่ต้องการสมาธิทำการบ้านหรืออ่านหนังสือเตรียมสอบ
นอกจากนั้น ห้องสมุดยังเพิ่มฟังก์ชันการใช้งานให้นักเรียน โดยมีแท็บเล็ต ที่ใช้ค้นหาข้อมูลเพิ่มเติมหรือจะใช้อ่าน E-Books ก็ได้เช่นกัน ทำให้การเรียนรู้ของเด็กๆ ทันสมัยและกว้างขวางกว่าเดิม
03 | ห้องศิลปะที่สร้างแรงบันดาลใจและเปิดรับไอเดียสร้างสรรค์
ศิลปะคือวิชาที่ช่วยให้นักเรียนมีจินตนาการและมีความคิดสร้างสรรค์ แต่ปัจจุบันโรงเรียนหลายแห่งยังไม่มีห้องศิลปะ หรือพื้นที่เสริมสร้างจินตนาการให้เด็ก
ห้องศิลปะควรเป็นห้องที่น่าอภิรมย์ที่สุดในโรงเรียน เราจึงออกแบบให้ห้องนี้เป็นพื้นที่เปิดโล่งที่รายล้อมไปด้วยภาพวาดและอาร์ตเวิร์กต่างๆ เพื่อสร้างแรงบันดาลใจและไอเดียให้แก่ผู้เรียน นอกจากนั้น ยังมีลำโพงสำหรับเปิดเพลงให้นักเรียนฟังเพลินๆ ระหว่างทำงานสร้างสรรค์ ทุกคนจะได้มีอารมณ์สุนทรีย์และปลดปล่อยจินตนาการอย่างเต็มที่
สำหรับพื้นที่ในการทำงาน นักเรียนที่ต้องการสมาธิและความสงบก็สามารถนั่งทำงานคนเดียวได้ ส่วนใครที่อยากนั่งทำงานกับเพื่อน เราก็จัดพื้นที่ทำงานกลุ่มให้ เพราะเรามองว่างานศิลปะบางชิ้นก็ทำเป็นกลุ่มได้ ที่สำคัญ นักเรียนสามารถโหวตได้ว่าอยากวาดรูปอะไร หรืออยากทำงานศิลปะประเภทไหน เพราะการเรียนศิลปะควรเปิดโอกาสให้นักเรียนคิดนอกกรอบหรือทำสิ่งที่ตัวเองสนใจ
เมื่อคาบเรียนสิ้นสุดลง นักเรียนสามารถทำความสะอาดอุปกรณ์ที่ ‘อ่างล้างอุปกรณ์’ ได้ทันที ซึ่งการติดตั้งอ่างล้างไว้ในห้องเรียนจะช่วยให้นักเรียนไม่ต้องเอาอุปกรณ์ไปล้างข้างนอกหรือล้างในห้องน้ำ เป็นวิธีเพิ่มความสะดวกสบายและช่วยรักษาความสะอาดของโรงเรียนไปในตัว
04 | โรงอาหารที่ไม่จำเจและรองรับนักเรียนทุกกลุ่ม
ทันทีที่เสียงกริ่งพักเที่ยงดัง นักเรียนทุกคนต้องพุ่งตัวไปโรงอาหารเพื่อเติมพลังก่อนกลับไปเรียนครึ่งบ่ายต่อ ซึ่งในหลายโรงเรียน นักเรียนต้องต่อแถวซื้ออาหารเอง และเมนูก็มีให้เลือกอย่างจำกัด
เราเลยเปลี่ยนอาหารในโรงเรียนให้เป็นแบบ ‘บุฟเฟต์’ ที่นักเรียนเดินตักเองได้ จะกินอะไร หรือจะกินเท่าไหร่ ก็เลือกได้ตามใจชอบ ที่สำคัญ เราเปิดโอกาสให้เด็กๆ ร่วมเสนอเมนูอาหารกลางวันได้ด้วย เพราะโรงเรียนมักทำอาหารที่เด็กไม่ชอบหรือไม่ถูกปากเด็ก การมีส่วนร่วมคิดเมนูจะทำให้นักเรียนตั้งตารอและเอนจอยกับอาหารกลางวันมากขึ้น โดยถัดจากเคาน์เตอร์บุฟเฟต์ เรายังมีเครื่องกดไอศกรีมเป็นของหวานตบท้ายด้วย
ส่วนการจัดวางพื้นที่ในโรงอาหาร เราได้เปลี่ยนโต๊ะยาวเรียงกันเป็นแถว ให้กลายเป็นโต๊ะกลม ทำให้นักเรียนนั่งกินข้าวและพูดคุยกับเพื่อนอย่างใกล้ชิดมากขึ้น ส่วนใครที่อยากนั่งคนเดียว เราก็มีโต๊ะเคาน์เตอร์ เพื่อเพิ่มความเป็นส่วนตัวให้กับคนที่อยากโฟกัสอาหารโดยเฉพาะ
05 | ห้องพักผ่อนที่ช่วยคลายเครียดและเติมพลังระหว่างวัน
ในแต่ละวันนักเรียนต้องใช้เวลาอยู่โรงเรียนหลายชั่วโมง จนอาจรู้สึกเหนื่อยล้าและหมดกำลังใจเรียน เราจึงออกแบบห้องพักผ่อนสำหรับนักเรียนโดยเฉพาะ เด็กๆ จะได้มีมุมผ่อนคลายและพักสมองจากการเรียนบ้าง
ช่วงพักเที่ยงหรือคาบว่าง นักเรียนสามารถแวะมานั่งเล่นที่ห้องนี้ได้ เพราะนอกจากจะมีเก้าอี้และที่นั่งสบายๆ ให้นั่งเล่นและรีแลกซ์แล้ว เรายังมีเครื่องดนตรีหลายประเภท เช่น กีตาร์โปร่ง เปียโน และกลองชุด เพราะการเล่นเครื่องดนตรีช่วยสร้างความเพลิดเพลิน ความสนุกสนาน และทำให้เด็กๆ มีความคิดสร้างสรรค์แล้ว ที่สำคัญ ยังมีประโยชน์ต่อการพัฒนาจิตใจของพวกเขาด้วย
ส่วนใครที่นั่งเรียนนานๆ จนมีอาการปวดตัวปวดหลังก็แวะมาห้องนี้ได้เหมือนกัน เพราะเราได้ติดตั้ง ‘เก้าอี้นวดไฟฟ้า’ เพื่อคลายกล้ามเนื้อและอาการเมื่อยล้าให้นักเรียน การนั่งเก้าอี้นวดสบายๆ สักตัวคงจะช่วยปลุกความเป็นเด็กเรียนกลับมาได้อีกครั้ง
นอกจากนั้น เรายังติดตั้งตู้กดขนมและตู้กดน้ำหวานไว้ในห้องนี้ สำหรับใครที่อยากกินขนมขบเคี้ยวอร่อยๆ เพื่อเติมพลังแบบเร่งด่วน โดยเด็กแต่ละคนใช้บัตรนักเรียนกดได้คนละหนึ่งครั้งต่อวันเท่านั้น เพื่อป้องกันไม่ให้นักเรียนบริโภคของหวานมากเกินไป ที่นี่จึงเป็นห้องพักผ่อนที่นักเรียนสามารถผ่อนคลายและชาร์จพลังระหว่างวันได้
Writer
Graphic Designer
