สำหรับชาวไทเป การเป็นเจ้าของบ้านที่มีพื้นที่กว้างขวาง มีห้องหับเป็นสัดส่วน หรือมีสนามหญ้าให้สัตว์เลี้ยงได้วิ่งเล่นนั้นถือเป็นเรื่องยากมาก เพราะราคาที่ดินและที่อยู่อาศัยในไทเปมีแนวโน้มพุ่งสูงขึ้นทุกปีๆ ซึ่งสวนทางกับรายได้เฉลี่ยของคนวัยทำงานที่ต่ำลง ทำให้เห็นว่าที่อยู่อาศัยของหนุ่มสาวไทเปส่วนใหญ่เป็นการเช่าอะพาร์ตเมนต์แบบแชร์ร่วมกับเพื่อนหลายๆ คน หรือคอนโดมิเนียมที่อยู่กันทั้งครอบครัว เมื่อพื้นที่ส่วนตัวไม่ได้กว้างขวางและตอบโจทย์ทุกอย่าง ชีวิตสาธารณะนอกบ้านจึงเป็นสิ่งจำเป็นในเมืองใหญ่อย่างไทเป
หลังจากใช้ชีวิตอยู่ที่ไต้หวันมาได้เกือบปี สิ่งหนึ่งที่เราประทับใจทุกครั้งเวลาได้ใช้เวลาว่างเดินเล่นตามถนนหนทางหรือย่านต่างๆ ในไทเป คือการจัดการพื้นที่สาธารณะ เรามักเห็นสวนสาธารณะขนาดใหญ่บ้าง เล็กบ้าง (หลายที่เปิดตลอด 24 ชั่วโมง) ห้องสมุดสาธารณะประจำชุมชน หรือสนามเด็กเล่นขนาดย่อมกระจายอยู่ตามย่านเล็กๆ เสมอ พื้นที่เหล่านี้คือตัวอย่างของความเอาใจใส่ของเมืองที่กระตุ้นให้คนออกมาใช้ชีวิตนอกบ้าน ซึ่งไม่เพียงเป็นพื้นที่พักผ่อนหย่อนใจจากการทำงาน แต่ยังช่วยเสริมความสัมพันธ์ของคนในชุมชนให้รู้จักกัน
หนึ่งในพื้นที่สาธารณะกลางเมืองไทเปที่เพิ่งปรับปรุงใหม่คือ “Xinzhongshan Linear Park (心中山線形公園)” ที่แม้พื้นที่จะเล็กเพียง 500 เมตร แต่ก็เนรมิตอย่างครบถ้วนจนกลายเป็นตัวอย่างที่ดีของการเพิ่มคุณค่าและมูลค่าให้เมือง (Urban Regeneration) โดยลานเดินกว้างบนถนน Zhongshan North เชื่อมทิศเหนือ-ใต้ระหว่าง MRT Zhongshan และ MRT Shuanglian ซึ่งได้บริษัทสถาปนิกเจ้าถิ่น Ecoscope (一口規劃設計顧問有限公司) ปรับปรุงพื้นที่เดิมให้กลายเป็นลานเดินสาธารณะสไตล์บรูทัลลิสม์ (Brutalism) แล้วเสร็จเมื่อปลายปี 2019 ที่ผ่านมา
จุดเริ่มต้นของ Xinzhongshan Linear Park คือการทำงานร่วมกันของภาครัฐอย่าง เทศบาลนครไทเป (Taipei City Government) กับภาคเอกชนอย่าง Taipei Rapid Transit Corporation (TRTC) ที่รับผิดชอบด้านการขยายโครงข่ายรถไฟฟ้าใต้ดินทั่วไทเป เมื่อโครงการก่อสร้างรถไฟใต้ดินเสร็จสิ้น พื้นที่ซึ่งเคยเป็นไซต์ก่อสร้างก็ถูกแปลงให้เป็นเพียงสนามหญ้าธรรมดาๆ ประกอบกับพื้นที่รอบข้างยังเป็นซอยตันไม่น่าเดิน
โปรเจกต์นี้จึงเกิดขึ้นจากความตั้งใจที่จะเปลี่ยนรูปร่าง (Form) ของลานกว้างให้ดึงดูดมากขึ้น ด้วยบล็อกทางเดินที่มีเอกลักษณ์และทันสมัยมากขึ้น เพื่อเอื้อให้เมืองมีพื้นที่ที่ทั้งเดินสนุกและเดินสบาย นอกจากนี้ ต้นไม้ซึ่งปลูกตลอดทางเดินยังทำหน้าที่เป็นระเบียงสีเขียวให้เมือง (Green Corridor) ซึ่งหากเติบโตขึ้นในอนาคตจะช่วยเพิ่มพื้นที่สีเขียวได้ถึง 14%
สำหรับเรา ความโดดเด่นของ Xinzhongshan Linear Park คือการทำหน้าที่เป็นแลนด์มาร์กแห่งใหม่ที่ทำให้ชาวไทเปมารวมตัวกัน ทั้งยังเป็นอีกจุดถ่ายรูปยอดนิยมของชาวอินสตาแกรมเมอร์ ด้วยเอกลักษณ์ของงานดีไซน์เรียบง่าย ที่ไม่ค่อยเห็นบ่อยนักในงานแลนด์สเคปของไต้หวัน และการออกแบบพื้นที่เปิด (Open Space) เช่น เดินทะลุเข้าและออกจากจุดไหนก็ได้ไม่มีรั้วกั้น หรือแม้แต่พื้นที่สีเขียวเพื่อให้เด็กๆ วิ่งเล่นได้อย่างอิสรเสรี ไปจนถึงความชันของทางเดินที่สะดวกต่อการเดินของผู้สูงอายุ รวมถึงผู้พิการก็นั่งรถเข็นได้ตามหลัก Universal Design
ส่วนในแง่ของฟังก์ชัน ลานนี้ออกแบบให้เป็นลานอเนกประสงค์ จะเดินเล่น นั่งพักดื่มกาแฟ หรือนั่งคุยกับเพื่อน ซึ่งไฮไลต์อีกอย่างคือ รูฟท็อปที่เดินขึ้นไปแล้วจะเห็นลานนี้ในมุมสูงแปลกตา และบันไดสำหรับเดินขึ้นลงสามารถประยุกต์เป็นที่นั่งและที่ยืนชมการแสดงหรืองานแฟร์ ซึ่งมักจะหมุนเวียนมาจัดตรงด้านหน้าของลานเสมอ
จุดเด่นอีกอย่างที่เราชอบมาก และเป็นเหตุผลว่าทำไมเราถึงตกหลุมรักและมักจะมาใช้เวลาในย่าน Zhongshan เสมอ คือร้านรวงน่ารักๆ ซึ่งซุกซ่อนอยู่ตามตรอกซอกซอยเล็กๆ ในละแวกนี้ที่ทำให้การเดินสนุกขึ้นเป็นกอง ตั้งแต่ร้านอาหาร คาเฟ่ ช็อปแบรนด์ดีไซน์จากไต้หวัน ร้านเสื้อผ้า รวมถึงร้านหนังสือ Illumination Books (浮光書店) ที่เราเคยแนะนำไปก็อยู่ที่นี่เอง
ไม่เพียงเท่านั้น ถ้ามุดลงสถานีรถไฟใต้ดินยังมี Eslite Bookstore หรือหากเดินไปทางทิศใต้ของสถานี MRT Zhongshan ก็เป็นที่ตั้งของ Museum of Contemporary Art (MOCA) Taipei เรียกได้ว่าย่าน Zhongshan คือย่านศิลปวัฒนธรรมที่ถ้าได้แวะมาไทเปเมื่อไหร่ก็ไม่ควรพลาด และปฏิเสธไม่ได้ว่าการพัฒนา Xinzhongshan Linear Park ยิ่งดึงดูดให้ชาวไต้หวันและนักท่องเที่ยวให้แวะมาย่านนี้มากขึ้น แปลว่าไม่ใช่แค่คนทั่วไปเท่านั้นที่ได้พื้นที่สาธารณะแห่งใหม่ แต่เหล่าผู้ประกอบการเล็กๆ ที่เดิมมีร้านค้าก่อนแล้วก็ได้ผลประโยชน์เช่นกัน
พื้นที่สาธารณะที่ดีพร้อมต้องตามด้วยกิจกรรมในวันเสาร์-อาทิตย์ ลาน Xinzhongshan Linear Park จะเปิดพื้นที่ให้ Pop-up Market ขายสินค้าดีไซน์ เครื่องประดับ ขนมปัง เบเกอรี ซึ่งส่วนใหญ่เป็นแบรนด์โลคอลแท้ๆ ยิ่งช่วยเพิ่มโอกาสให้ศิลปินและเจ้าของธุรกิจเล็กๆ ได้มีโอกาสพบปะลูกค้าหน้าใหม่มากขึ้น
ทั้งนี้ยังเปิดกว้างให้กับศิลปินแขนงอื่น อย่างการเปิดพื้นที่ให้นักดนตรี หรือกลุ่มละครอิสระมาจัดการแสดงเล็กๆ ได้ ส่วนช่วงเทศกาลคริสต์มาสหรือปีใหม่ที่ผ่านมา ลานนี้ก็ประดับไฟต้นคริสต์มาส และเป็นหนึ่งในเวทีการแสดงเทศกาลดนตรี Exit Music Festival 2020 ทั้งหมดนี้ช่วยให้ย่าน Zhongshan ไม่เคยเงียบเหงาและเต็มไปด้วยสีสัน
Xinzhongshan Linear Park เป็นตัวอย่างพื้นที่สาธารณะในไทเปที่ไม่ได้มีขนาดใหญ่ แต่เมื่อมองดูประโยชน์ที่ชาวเมืองได้ก็ต้องยอมรับว่าไม่น้อย ทำให้เห็นว่างานออกแบบเมกะโปรเจกต์อาจไม่ใช่คำตอบที่คนเมืองต้องการเสมอไป เพราะสิ่งสำคัญกว่าคือการออกแบบพื้นที่สาธารณะที่ทุกคนใช้งานได้ และเกิดประโยชน์ให้กับย่านนั่นเอง
Writer
