กรุงเทพฯ เป็นเมืองที่มีประชากรต่อพื้นที่หนาแน่นมากที่สุดในประเทศไทย ทุกพื้นที่มีความสำคัญและมูลค่าที่ทุกคนต้องแย่งชิง ไม่เว้นแม้แต่พื้นที่ของรถยนต์
ด้วยระบบขนส่งมวลชนของบ้านเราที่มีประสิทธิภาพไม่เพียงพอ ทำให้หลายคนเลือกที่จะซื้อรถยนต์ส่วนตัวเพื่อความสะดวกสบาย บ้านบางหลังมีรถยนต์มากกว่าหนึ่งคันแต่กลับไม่มีที่จอด เราจึงพบเห็นผู้จอดรถไว้ตามริมทางได้ทั่วเมือง บางคันเป็นรถเก่าที่ไม่มีที่เก็บและปล่อยทิ้งไว้เลยตามเลยจนกลายสภาพเป็น ‘ซากรถ’
ซากรถจำนวนมากถูกทิ้งด้วยความมักง่าย เกิดเป็นปัญหาสะสมที่ขัดขวางทั้งทางคนเดินและทางเดินรถ อีกทั้งยังเป็นแหล่งทิ้งขยะมูลฝอยสร้างความสกปรกให้กับพื้นที่ ถึงอย่างนั้น ต้นตอของปัญหาซากรถเต็มเมืองอาจมีมากกว่าจิตสำนึกของคน เพราะกฎหมายและนโยบายการจัดการซากรถเองก็มีส่วนสำคัญไม่แพ้กัน
คอลัมน์ Curiocity ขอพาไปสำรวจถึงต้นตอของปัญหาการทิ้งซากรถ ทั้งค่าใช้จ่ายจุกจิกในการกำจัดรถ ขั้นตอนการดำเนินการที่มากมาย และนโยบายการแก้ไขที่ทางภาครัฐกำลังทำอยู่
ขั้นตอนมากมายกับค่าใช้จ่ายท่วมหัวในการกำจัดรถ
คงไม่มีเจ้าของรถคนไหนอยากปล่อยรถของตนทิ้งไว้ริมทาง แต่ด้วยค่าซ่อมแซมที่มากโขในช่วงเศรษฐกิจซบเซา หรือจะขยายพื้นที่ทำที่จอดรถก็จำเป็นต้องใช้เงินสูง ส่งผลให้บางคนเลือกปล่อยเลยตามเลยทิ้งรถไว้ริมทางโดยไม่สนใจผลกระทบต่อสาธารณะ ครั้นจะเป็นพลเมืองดีนำรถไปกำจัด พอเห็นค่าใช้จ่ายและขั้นตอนก็ทำเอาหลายคนถอดใจไปก่อน
ประกันภัยรถยนต์เป็นหนึ่งในตัวช่วยสำหรับการกำจัดรถที่น่าสนใจ เพราะหากรถยนต์คันหนึ่งเสียหายหนัก ต้องจ่ายค่าซ่อมมากกว่า 70 เปอร์เซ็นต์ของทุนประกัน เจ้าของรถสามารถเลือกขายซากรถคันนั้นให้ทางบริษัทประกัน เพื่อรับค่าชดเชยทุนประกันได้ทั้งหมด แต่ถ้าไม่มีประกันภัยรถยนต์ซึ่งรถเก่าส่วนใหญ่มักไม่มีอยู่แล้ว เจ้าของรถจำเป็นต้องรับผิดชอบค่าใช้จ่ายด้วยตัวเองทั้งหมด ทั้งเรียกรถมายก ตรวจสภาพ ดำเนินเรื่องซื้อขายกับอู่ที่รับซื้อ และเตรียมเอกสารแจ้งกับทางขนส่ง ซึ่งแน่นอนว่าทุกขั้นตอนจำเป็นต้องเสียทั้งค่าใช้จ่ายและเวลา ทำให้หลายคนเลือกปล่อยทิ้งซากรถเหล่านั้นไว้ริมถนนเพราะเป็นตัวเลือกที่ง่ายที่สุด
แต่สำหรับผู้มีทุนทรัพย์ที่พร้อมจ่ายค่าดำเนินการต่างๆ ก็ใช่ว่าจะทำได้สะดวกสบาย เพราะยังต้องพบเจอกับปัญหาสุสานรถยนต์หรือสถานที่กำจัดรถอย่างถูกต้องที่มีไม่เพียงพอ จนกลายเป็นการสร้างมลพิษจากการกำจัดรถยนต์ที่ไม่ถูกวิธี
ขาดแคลนสถานที่กำจัดซากรถ แถมยังสร้างมลพิษ
สถานที่ในการกำจัดรถยนต์ส่วนใหญ่มักตั้งอยู่นอกเมือง เพราะต้องใช้เนื้อที่กว้างขวางในการปฏิบัติงาน แค่ลำพังการหาพื้นที่โล่งขนาดใหญ่ในกรุงเทพฯ ก็เป็นเรื่องยากระดับหนึ่ง แต่การได้รับการยินยอมจากชาวบ้านในพื้นที่อาจยากยิ่งกว่า เพราะชุมชนส่วนใหญ่มักต่อต้านสถานกำจัดรถขนาดใหญ่เหล่านี้ เพราะกังวลในเรื่องมลพิษและผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม อีกทั้งค่าธรรมเนียมในการขอใบอนุญาตจัดตั้งสถานที่กำจัดรถก็มีราคาสูง ทำให้ขาดทุนทรัพย์ในการนำเข้าเทคโนโลยีที่มีคุณภาพ ส่งผลให้ราคาขายเศษวัสดุจากการรีไซเคิลซากรถต่ำ หนำซ้ำยังสร้างมลพิษให้พื้นที่โดยรอบอีกด้วย
การจะมีเอกชนเลือกเปิดสถานที่กำจัดรถที่มีคุณภาพมากขึ้นจึงฟังดูเป็นเรื่องยาก ด้วยต้นทุนที่แพงหูฉี่ ขั้นตอนการขออนุญาตที่ยุ่งยากและใช้เวลานาน ทำให้สถานที่รองรับผู้คนในการนำรถยนต์ไปกำจัดก็น้อยตามลงไป โดยปัจจุบันในไทยมีโรงงานถอดแยกชิ้นส่วนรถยนต์แบบครบวงจรอยู่เพียง 2 แห่งเท่านั้น
แต่จากปัญหาดินพอกหางหมูที่มีอยู่อย่างยาวนาน ทำให้ผู้สันทัดกรณีหลายฝ่ายพยายามหาลู่ทางในการแก้ไขปัญหา ซึ่งอาจเป็นจุดเริ่มต้นที่ดีสำหรับการบิ๊กคลีนนิงซากรถเก่าเหล่านี้ในกรุงเทพฯ
เริ่มต้นเก็บซากรถและนโยบายแก้ไขปัญหา
เมื่อไม่นานมานี้ กทม.ได้เปิดรับแจ้งจุดจอดซากรถเก่า ซึ่งนับเป็นจุดเริ่มต้นเล็กๆ สำหรับการกำจัดซากรถที่สร้างปัญหาให้สาธารณะ โดยแจ้งได้ทางสายด่วนเทศกิจหรือแอปพลิเคชัน Traffy Fondue ให้เจ้าหน้าที่มาเก็บซากรถเหล่านั้นออกไป รวมถึงมีการปรับเงินเจ้าของซากรถตาม พ.ร.บ.รักษาความสะอาดและความเป็นระเบียบเรียบร้อยของบ้านเมือง ที่ห้ามมิให้ผู้ใดทิ้ง วาง หรือกองซากยานยนต์บนถนนหรือสถานที่สาธารณะ โดยปรับไม่เกิน 5,000 บาท ซึ่งผู้แจ้งเบาะแสจะได้รับรางวัลนำจับครึ่งหนึ่งของค่าปรับนั้นๆ
ส่วนด้านของสถานที่กำจัดซากรถ ทางกรมโรงงานอุตสาหกรรมก็ได้ลงนามบันทึกความร่วมมือ ‘โครงการสาธิตสำหรับการใช้ทรัพยากรหมุนเวียนที่คำนึงถึงการรีไซเคิลทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพ’ เพื่อสร้างระบบหมุนเวียนการใช้ทรัพยากรอย่างเหมาะสมจากซากรถที่ใช้แล้วในประเทศ เน้นทำลายอย่างถูกวิธีด้วยเทคโนโลยีที่ทันสมัย นำทรัพยากรจากการแยกส่วนมาใช้ใหม่และลดมลพิษทางอากาศ
ท้ายที่สุดแล้ว ส่วนหนึ่งของปัญหาการทิ้งซากรถเก่าอาจมาจากจิตสำนึกของประชาชน แต่ก็ไม่สามารถปฏิเสธถึงปัจจัยด้านข้อจำกัดต่างๆ ที่ส่งผลให้หลายคนเหนื่อยหน่ายกับการต้องกำจัดรถด้วยตัวเอง ในเมื่อเศษซากรถเก่าพวกนี้กำลังสร้างปัญหาให้คนหมู่มาก ภาครัฐก็สมควรที่จะเข้ามาจัดการอย่างจริงจังด้วยตัวกฎหมาย และเพิ่มประสิทธิภาพในการกำจัดซากยานยนต์เหล่านี้ด้วยเช่นกัน
Sources :
Bolttech | bit.ly/4btQU7m
Matichon Online | bit.ly/3USV9C9
M Report | bit.ly/3WULeyF
PostToday | bit.ly/3QYybZ7
workpointTODAY | bit.ly/3KcIN2S
Writer
พัชรพล สมพื้น
Graphic Designer
