Game 01 : Board Game - Urban Creature

สำหรับผม ปีนี้ผ่านไปไวจนตั้งตัวแทบไม่ทัน แต่ทุกๆ ช่วงเวลาสิ้นปี ผมมักจะนึกทบทวนอยู่เสมอว่า เราได้ใช้เวลาที่ผ่านไปอย่างมีคุณภาพแล้วหรือยัง และได้รับประสบการณ์อะไรบ้าง หากยังไม่ได้รับอะไรที่เป็นชิ้นเป็นอัน ผมก็มักหาอะไรบางอย่างที่ยังไม่เคยทำมาลองทำในช่วงเวลานี้เสียเลย

หนึ่งในนั้นคือการทำบันทึกรวบรวมกิจกรรมต่างๆ ที่ผมสนใจอย่างกิจกรรม Tabletop เพื่อตอบโจทย์ตัวเองให้ได้ลองพบเจอสิ่งใหม่ๆ และอาจเป็นประโยชน์ในเชิงข้อมูลแก่เพื่อนๆ ที่อยากหาอะไรใหม่ๆ ให้ตัวเองทำหรือเปิดประสบการณ์สนุกๆ ในช่วงสิ้นปีนี้

เข้าเรื่องเลยแล้วกัน หากเราพูดถึงกิจกรรม Tabletop มันจะจำแนกประเภทได้หลากหลายมากๆ ไม่ว่าจะเป็น Card Game, War Game, Dice Game แต่เชื่อได้เลยว่าสิ่งที่ทุกคนรู้จักกันดีและนึกถึงเป็นอันดับแรกคือ Board Game อย่างแน่นอน แล้วบอร์ดเกมคืออะไร ความสนุกอยู่ที่ตรงไหน คำถามเหล่านี้ผมเชื่อว่าคงไม่มีใครตอบได้ดีเท่ากับ ‘พี่วัฒน์-วัฒนชัย ตรีเดชา’ นายกสมาคมบอร์ดเกมประเทศไทย

Round One

ท่ามกลางสายฝนที่ตกลงมาอย่างไม่เกรงใจ ผมนั่งอยู่ในร้านบอร์ดเกม DICE CUP จุฬาฯ ซอย 5 พร้อมกับพี่วัฒน์ ก่อนจะเริ่มต้นบทสนทนาด้วยคำถามว่าด้วยเส้นทางการเข้าสู่โลกบอร์ดเกมของคนตรงหน้า

“เมื่อก่อนพี่ทำงานเป็นครีเอทีฟเบื้องหลังรายการทีวี มันจะไม่เหมือนกับที่ทำอยู่ทุกวันนี้ ช่วงก่อนทีวีดิจิทัลจะมีเวลาว่างเยอะ เพื่อนๆ ก็เอาบอร์ดเกมมาเล่น พี่ก็ดูเพื่อนๆ เล่นกัน แต่ตอนนั้นยังไม่ได้ชอบ เรารู้สึกว่ากิจกรรมนี้ไม่เห็นสนุกเลย แต่พอดูเพื่อนๆ เล่นไปเรื่อยๆ แล้วรู้สึกว่าบรรยากาศดีและสนุก เลยลองเล่นดู หลังจากนั้นพี่ก็ชอบ คิดว่าเราจะต้องนำเสนอกิจกรรมนี้ให้คนรู้จักมากขึ้น พี่เลยทำรายการออนไลน์ที่เกี่ยวกับกิจกรรม Tabletop โดยเฉพาะ ซึ่งตอนนั้นไม่รู้ด้วยซ้ำว่ามันเรียกว่าอะไร พี่ก็เริ่มซื้อเริ่มหาเกมมาถ่ายแบบง่ายๆ แค่นั้นเลย”

ต้องบอกตามตรงว่า ผมเพิ่งรู้ไม่นานมานี้ว่าในไทยมีการจัดตั้ง ‘สมาคมบอร์ดเกมประเทศไทย’ ซึ่งพี่วัฒน์เป็นถึงนายกสมาคมด้วย

“สมาคมบอร์ดเกมประเทศไทยดำเนินการมาปีนี้เป็นปีที่สี่ ก่อนหน้านี้มีนายกที่ดูแลอยู่ก่อนแล้ว และพี่ก็เป็นหนึ่งในสมาชิกของสมาคม พอจบวาระครบสามปีมีการเลือกตั้งใหม่ พี่ก็คิดว่า ด้วยหน้าที่การงาน อายุ และความรู้ที่มี น่าจะช่วยวงการได้ เลยลองลงสมัครดู เราอาจไม่ได้เก่งเรื่องการบริหารขนาดนั้น แต่อย่างน้อยเราก็น่าจะคุยหรือสื่อสารกับคนอื่นๆ ให้เขาสนใจบอร์ดเกมได้”

ส่วนหน้าที่ของสมาคมฯ พี่วัฒน์เล่าว่า ตอนนี้มีอยู่สามเป้าหมายหลักๆ ได้แก่

1) สื่อสารกับภาครัฐ ทำให้เขาเข้าใจให้ได้ว่าบอร์ดเกมสามารถไปได้ไกลกว่านี้ และมีส่วนช่วยธุรกิจของประเทศชาติในอนาคต
2) ทำยังไงให้บอร์ดเกมเข้าไปสู่การศึกษาได้อย่างมีประสิทธิภาพ
3) ส่งเสริมนักออกแบบบอร์ดเกมไทยให้ไปสู่สากล

เพราะที่ผ่านมาประเทศไทยซื้อเกมจากต่างประเทศมาขายเยอะกว่าผลิตในประเทศเพื่อส่งออก ถ้าระดับของการนำเข้าและส่งออกใกล้เคียงกัน อุตสาหกรรมบอร์ดเกมจะสร้างเม็ดเงินเข้าประเทศได้

Round Two

พ้นไปจากเรื่องสมาคมบอร์ดเกมที่ทำให้ผมรู้ว่ามีการรวมตัวกันจริงจังขนาดนี้ในกลุ่มคนเล่นบอร์ดเกมคนไทยแล้ว อีกข้อที่ผมไม่ถามคงไม่ได้ เพื่อเป็นอินโทร 101 ให้คนที่เพิ่งเข้าถึงเรื่องบอร์ดเกม นั่นก็คือ ประวัติความเป็นมาและคำจำกัดความของเจ้าสิ่งนี้

“พี่ต้องบอกก่อนว่า นี่ไม่ได้เป็นข้อมูล Fact นะ แต่มาจากความรู้สึกส่วนตัว เราเข้าใจว่าบอร์ดเกมเกิดมาจากฝั่งยุโรปหรือฝั่งอเมริกาก่อนที่อื่น ก่อนที่เราจะเรียกมันว่าเป็นบอร์ดเกมด้วยซ้ำ เพราะประเทศฝั่งตะวันออกอุดมสมบูรณ์กว่า อย่างแถบบ้านเราอากาศดี ภูมิประเทศอุดมสมบูรณ์ มันทำให้คนได้ใช้ชีวิต สนุกสนานกับการออกไปเที่ยวเล่นข้างนอกได้มาก กลับกันฝั่งยุโรปหรืออเมริกาที่มีช่วงเวลาที่อากาศหนาวนาน จึงทำให้คนไม่มีโอกาสออกไปใช้ชีวิตนอกที่อยู่อาศัยได้บ่อยนัก 

“เพราะฉะนั้นสิ่งนี้ พี่มองว่ามันอาจจะทำให้เกิดกิจกรรมที่เล่นกับคนอื่นได้ในพื้นที่ปิดที่อากาศไม่หนาว และเป็นไปได้สูงมากที่บอร์ดเกมจะเกิดจากสิ่งนั้น ไม่ว่าจะเป็น Dungeons & Dragons หรือบอร์ดเกมอะไรก็ตาม ซึ่งบอร์ดเกมแรกที่ขายแบบเป็นทางการ มีตั้งแต่ช่วง ค.ศ. 1800 กว่าๆ (หลังช่วงสงครามกลางเมือง) มันขายเป็นธุรกิจจริงๆ จังๆ ถือว่าประจวบเหมาะกับช่วงที่คนเริ่มทำงานกันแล้ว ปฏิวัติอุตสาหกรรมเรียบร้อยแล้ว ผู้คนมีรายได้เพียงพอที่จะจับจ่ายใช้สอย

“ก่อนคำว่าบอร์ดเกม เรามาโฟกัสที่คำว่า Tabletop Game ก่อน มันคือรวมหลายๆ อย่างที่เล่นบนโต๊ะ ถ้าจะให้ระบุว่าอะไรคือบอร์ดเกม อะไรคือการ์ดเกม อันนี้แยกยากมาก ยกตัวอย่างบอร์ดเกมที่เราเรียกกันบางอันก็มีแต่การ์ด แต่ถ้าเปรียบเทียบกับการ์ดเกม ฝั่งนั้นจะเน้นเป็นแนวแข่งขัน ดวลกันเป็นส่วนใหญ่ ยิ่งถ้าเป็นเทรดดิ้งการ์ดเกม ยิ่งชัดเลยว่าเราสามารถซื้อและทำเด็คให้เก่งเพื่อมาแข่งขันกัน

“สำหรับพี่ บอร์ดเกมจะมี Interact กับผู้คนมากกว่าวอร์เกมและการ์ดเกม เพราะส่วนใหญ่วอร์เกมกับการ์ดเกมจะเป็นการดวล ต่อสู้ และแข่งขันกัน ไม่ค่อยมีการพูดคุย แต่พอเป็นบอร์ดเกม มันคือภาพของกลุ่มคนที่นั่งล้อมโต๊ะกัน ไม่ค่อยดวลเท่าไร เพราะฉะนั้นเลยรู้สึกว่า ถ้าจะนิยามลงไปให้ชัดเจนจริงๆ นั้นยากเหมือนกัน แต่สำหรับพี่มองแป๊บเดียว ถ้ามีคนล้อม สงสัยไว้ก่อนเลยว่าไม่เล่นไพ่ก็เล่นบอร์ดเกม” พี่วัฒน์หัวเราะ

มีประวัติความเป็นมาแล้ว จะข้ามวิธีการเล่นบอร์ดเกมไปก็กระไรอยู่ ผมเลยขอให้นายกสมาคมบอร์ดเกมอธิบายกติกาคร่าวๆ ให้ฟังสำหรับคนที่สนใจอยากเข้ามารู้จักโลกของบอร์ดเกม

“มันจะแบ่งตามจำนวนและอายุของผู้เล่น ถ้าเป็นแฟมิลีเกม จะเป็นเกมที่ง่าย เด็กๆ เล่นกับผู้ใหญ่ เล่นกับคนแก่ได้ โดยไม่ได้มีการได้เปรียบหรือเสียเปรียบ วิธีการเล่นไม่ยาก ไม่ซับซ้อน หรือปาร์ตี้เกมที่ทุกคนรู้อยู่แล้วว่าเฮฮา สนุกสนาน ส่วนใหญ่เหมาะกับคนเยอะๆ วัยรุ่นที่อยากเจรจา อยากพูดคุยโกหกกับเพื่อน ให้ความบันเทิงในหมู่คณะ ส่วนอีกแบบที่ค่อนข้างซับซ้อน คนเล่นน้อยลง สนุก ในหัวคิดเยอะๆ คือ Strategy Game เป็นการเล่นที่ต้องใช้พลังสมองเยอะหน่อย ชอบแบบไหนก็เลือกแบบนั้นเลย”

Final Round

ระหว่างที่กำลังสนทนากับพี่วัฒน์อยู่ ฝนเริ่มซาลง ผมสังเกตเห็นคนเริ่มทยอยเข้ามานั่งล้อมวงเล่นบอร์ดเกมที่ร้าน ไม่ว่าจะเป็นน้องๆ นักศึกษาไปจนถึงผู้ปกครองที่เดินจูงมือลูกเข้ามา โดยสิ่งที่ทำให้ผมสะดุดตาเป็นพิเศษคือ รอยยิ้มของเด็กและผู้ปกครอง และทำให้ผมหันกลับมาสนทนากับพี่วัฒน์ต่อในเรื่องของสิ่งที่ได้รับจากการเล่นบอร์ดเกม

“สำหรับเด็กๆ พี่มองว่าบอร์ดเกมเป็นเครื่องมือที่ทำให้เด็กกับผู้ปกครองได้ใช้เวลาด้วยกัน สมัยนี้ผู้ปกครองมักจะทิ้งให้เด็กอยู่กับแก็ดเจ็ตแล้วตัวเองไปทำอย่างอื่น แต่บอร์ดเกมที่เป็นแบบแฟมิลีเกมต้องใช้คน คุณไม่สามารถปล่อยให้ลูกเล่นเกมนี้คนเดียวได้ คุณต้องอยู่กับเขา หรืออยู่กับคนอีกสองสามคนเพื่อทำสิ่งนี้ด้วยกัน ซึ่งอันนี้สำคัญมากกว่าประโยชน์ที่เขาจะได้รับจากการเล่นบอร์ดเกมโดยตรงอีก เพราะเด็กเดี๋ยวนี้โตไว ตอนสมัยเราอายุสิบห้ายังอยู่กับพ่อแม่อยู่เลย แต่เดี๋ยวนี้เด็กสิบขวบก็เริ่มไม่สนใจพ่อแม่แล้ว เขาอยู่ได้ด้วยตัวเอง เพราะฉะนั้นเวลาไม่กี่ปีที่เขาเป็นเด็ก ผู้ปกครองควรอยู่กับเขาให้มากที่สุด

“แต่สำหรับพี่ มันเริ่มจากที่สนใจเรื่องการใช้เวลาร่วมกัน พี่มองว่าการเล่นบอร์ดเกมเป็นหนึ่งในการใช้เวลาที่มีคุณภาพระหว่างคนกับคน มันมีไม่กี่กิจกรรมหรอกที่เรามานั่งล้อมวงร่วมกันแล้วด่ากันได้โดยที่อีกคนยังยิ้มให้กันอยู่ มันเหมือนการประชุมนะ แต่ประชุมมันเครียดอย่างเดียว อันนี้มีทั้งเครียดด้วย สนุกด้วย หัวเราะด้วย ด่ากันด้วย โมเมนต์แบบนี้คือเวลาคุณภาพ และบางคนที่ไม่ค่อยกล้าสื่อสารกับคนอื่น พอเล่นบอร์ดเกมมันช่วยให้เขาสื่อสารกับคนอื่นง่ายขึ้น ทำให้คนมีปฏิสัมพันธ์กันง่ายกว่าการพูดคุยกันปกติธรรมดา

“สมมุติพี่รับน้องฝึกงานหรือพนักงานใหม่ วันแรกเราก็เล่นบอร์ดเกมด้วยเลย ใช้สิ่งนี้ในการดูคนว่าคุณเป็นคนแบบไหน รีแอ็กกับวิธีคิดนี้ยังไง และหลายๆ เกมมันสอนเรื่องการจัดการ เมื่อก่อนพี่จัดการอะไรได้ห่วยมาก แต่พอเล่นบอร์ดเกมก็ทำให้จัดการได้ดีขึ้น แม้จะยังไม่เก่งแต่รู้เลยว่ามันช่วยได้จริงๆ”

ในฐานะคนที่เพิ่งทำความรู้จักกับบอร์ดเกม หลายๆ เรื่องที่ผมไม่เคยรู้มาก่อนก็ได้ทราบจากคำบอกเล่าของพี่วัฒน์ในบทสนทนาครั้งนี้ และเมื่อถึงเวลาที่พวกเราต้องบอกลากัน ผมก็ได้ถามถึงอนาคตของกิจกรรมนี้ในสายตาหัวเรือใหญ่ของคนที่ชื่นชอบบอร์ดเกม

“ความเคลื่อนไหวในอุตสาหกรรมเยอะขึ้น เอไอเข้ามา เทคโนโลยีสูงขึ้น พี่ว่าธุรกิจทุกธุรกิจต้องปรับตัวตามสถานการณ์โลกอยู่แล้ว ปัจจุบันนี้เราใช้เวลาเล่นเกมในคอมพิวเตอร์มากขึ้นกว่าสมัยก่อน เพราะเข้าถึงง่าย ทุกคนเล่นแบบ Multiplayer ได้ มันคือการปรับตัว บอร์ดเกมเองอาจจะต้องมีวิธีเข้าถึงคนในรูปแบบใหม่ๆ เหมือนกัน อาจจะเป็นโต๊ะที่สร้างปฏิสัมพันธ์กับผู้เล่นได้มากกว่าแค่บอร์ดเกมไหม เพื่อให้รู้สึกว่ามันไปกับเทคโนโลยีได้ หรือมีการสร้างความสะดวกเพิ่มเติม เช่น ถ้าต้องมีการคำนวณ เราใช้เทคโนโลยีช่วยไหม เพื่อทำให้เกมเล่นง่ายขึ้น ไวขึ้น

“แต่พี่เชื่อว่า ยิ่งเทคโนโลยีสูงขึ้นเรื่อยๆ คนจะยิ่งโหยหาการเจอกันมากขึ้น ในมุมหนึ่งเราอาจมองว่ากิจกรรมเก่าๆ ที่ต้องการการพบปะแบบนี้จะตายลง แต่พี่คิดว่ากิจกรรมแบบนี้แหละจะทำให้คนกับคนยังสื่อสารกันอยู่ในชีวิตประจำวัน และมันจะมีที่ทางไปต่อได้”

Roll the Dice Tabletop การ์ดเกม บอร์ดเกม เกม