IBUKU คือทีมนักออกแบบและผู้สร้างสถาปัตยกรรมที่ปรารถนาจะใช้ประโยชน์จาก ‘ไม้ไผ่’ และใช้ช่างฝีมือรุ่นใหม่ที่มีความสามารถในท้องถิ่นให้เกิดประโยชน์สูงสุด เพื่อพัฒนาแนวคิดโบราณและแนวคิดใหม่ให้สมดุลกัน
เพราะพวกเขาเชื่อว่าศักยภาพของต้นไผ่นั้นถูกประเมินค่าต่ำเกินไป และน่าจะใช้เป็นที่อยู่อาศัยของผู้คนได้มากขึ้น โดยเฉพาะคนที่อยู่ในภูมิภาคเขตร้อน เช่น เอเชียใต้ เอเชียตะวันออก แปซิฟิกใต้ อเมริกากลางและใต้ เป็นต้น เนื่องจากพื้นที่เหล่านี้ต่างคุ้นเคยกับพรรณไม้ชนิดนี้มาเป็นร้อยๆ ปี
เราขอยกตัวอย่างผลงานสถาปัตยกรรมแห่งหนึ่งในประเทศบาหลีที่นำวัสดุธรรมชาติอย่างไม้ไผ่มาใช้สร้างสรรค์ที่อยู่อาศัย
สถาปัตยกรรมนี้ชื่อว่า ‘The Arc’ ได้รับการออกแบบโดยความร่วมมือจาก Jörg Stamm ผู้เชี่ยวชาญด้านไม้ไผ่ชาวเยอรมัน และ Atelier One บริษัทวิศวกรรมโครงสร้างในสหราชอาณาจักร โครงการนี้เรียบง่าย โดยใช้ไม้ไผ่มาสร้างเป็นหลังคาที่มีลักษณะคล้ายเปลือก ทำหน้าที่บังแดดลมฝน ครอบสนามกีฬาอเนกประสงค์ของโรงเรียน Green School ซึ่งเป็นสถาบันชื่อดังในอินโดนีเซียที่ส่งเสริมการเรียนรู้เรื่องความยั่งยืนร่วมกับผู้คนในชุมชน
เมื่อมอง The Arc จากภายนอกจะพบรูปร่างเปลือกที่มีความโค้งเว้าลื่นไหลไปกับรูปทรงของธรรมชาติโดยรอบ เป็นภาพหลังคาที่มีความซับซ้อนไม่ธรรมดา สถาปนิกกล่าวว่า โครงการต้องใช้เวลาหลายเดือนในการวิจัยเพื่อกำหนดวิธีการสร้าง ตั้งแต่การเริ่มต้นสร้างแบบจำลอง ทดสอบอายุการใช้งานของไม้ไผ่ หรือวิธีการป้องกันแมลงต่างๆ ฯลฯ จนเกิดเป็นซุ้มไม้ไผ่ที่มีความสูง 14 เมตร ความยาว 19 เมตร แปลนของอาคารมีความกว้าง 23.5 เมตร ยาว 41 เมตร ใช้เวลาก่อสร้างราวแปดเดือน
ด้านในมีการใช้โครงสร้างที่แยบยลด้วยเทคนิคของช่างท้องถิ่น มีพื้นที่ว่าง 760 ตร.ม. รองรับการทำกิจกรรมต่างๆ ได้หลากหลายรูปแบบ โครงสร้างไม้ไผ่นี้ยังช่วยปกป้องความร้อนจากแสงแดด และด้วยลักษณะพื้นผิวและสีสันอันเป็นเอกลักษณ์ของไม้ไผ่ มีส่วนช่วยตกแต่งพื้นที่ภายในให้รู้สึกอบอุ่น กว้างขวาง มองขึ้นไปจะเห็นเพดานที่มีพื้นผิวซับซ้อน ส่วนโค้งคล้ายกับหลังคาโค้งของมหาวิหารสไตล์กอทิก ช่วยให้พื้นที่มีความสว่าง และการออกแบบหลังคายกสูงแห่งนี้ยังช่วยให้สายลมไหลผ่านและระบายอากาศตามธรรมชาติได้เป็นอย่างดี
สตูดิโอที่ออกแบบเล่าว่า หากเปรียบเทียบกับวัสดุอื่นๆ คุณสมบัติของไม้ไผ่นั้นมีความอ่อนตัว ทนทาน และยังสวยงาม การเลือกใช้ไม้ไผ่ไม่ใช่เพียงแค่มันมีอยู่ในประเทศอินโดนีเซียเท่านั้น เพราะสิ่งที่สำคัญไปกว่านั้นคือ ไม้ไผ่เป็นดั่งมรดกตกทอดทางวัฒนธรรมที่ผู้คนต่างใช้สร้างบ้านเรือนมาอย่างยาวนาน
“ในสถานที่เช่นบาหลี เรามีช่างฝีมือที่มีความเข้าใจและได้รับการฝึกฝนในการใช้วัสดุอย่างไม้ไผ่อยู่จำนวนมาก” โครงการนี้นอกจากจะช่วยให้เกิดการใช้วัสดุจากธรรมชาติแล้ว วัตถุประสงค์อีกหนึ่งอย่างจึงเป็นไปเพื่อให้เกิดการเรียนรู้สำหรับผู้เข้าชม และส่งต่อแนวคิดการใช้ไม้ไผ่ที่มีทั้งความยั่งยืน แข็งแรง ประหยัดงบ และยังปลูกได้ในทุกที่ ใช้เวลาเติบโตสั้น เหมาะกับการนำมาเป็นวัสดุทางเลือกมากยิ่งขึ้น
The Arc ที่เกิดขึ้นนี้ได้นำวัสดุธรรมชาติมาพัฒนาต่อยอดจนเกิดเป็นผลลัพธ์ที่ถูกออกแบบมาได้ดี ทั้งมีความสวยงามที่เป็นเอกลักษณ์ไม่เหมือนใคร ประณีตด้วยเทคนิคแบบภูมิปัญหาช่างท้องถิ่น และมากด้วยประโยชน์ใช้สอย ซึ่งเป็นข้อพิสูจน์ถึงความมุ่งมั่นของโรงเรียน Green School และสถาปนิกอย่าง IBUKU ที่ยังคงคิดค้นการสร้างสถาปัตยกรรมและการออกแบบที่ยั่งยืนให้มากยิ่งขึ้น
Source :
Archello | bit.ly/3M5YxGO
Writer
