รอ… เรากำลังรอบางสิ่ง ระหว่างรอเลยถ่ายภาพสิ่งแวดล้อมรอบๆ ที่พักของตัวเองในวันหยุด ช่วงล็อกดาวน์ด้วยคอนเซปต์ ‘Waiting for’ แต่ละรูปเลยเต็มไปด้วยความเงียบในบรรยากาศของการเฝ้ารออะไรบางอย่างให้ผ่านไป และรอความหวังใหม่ๆ ให้เข้ามาเติมเต็ม แต่ก็ยังไม่รู้ว่าต้องรอไปอีกนานเท่าไหร่
ฉันมีร่างกายที่ผอมมาก และรู้สึกไม่มั่นใจในตนเองฉันมีแผลเป็น ที่ไม่ต้องการให้ใครได้เห็นฉันมีขนรักแร้ขึ้นตามธรรมชาติ แต่ไม่ต้องการกำจัดออกฉันมีรูปร่างที่อ้วน และไม่ได้รับการยอมรับจากใคร แม้แต่ตัวฉันเอง ไม่ว่าฉัน เธอ หรือผู้หญิงคนไหนจะเป็นแบบไหน จงมั่นใจว่าเราทุกคนล้วนมีความสวยงามในแบบของเราเอง เราทุกคนสมควรได้รับการยอมรับ โดยเฉพาะการยอมรับจากตัวเราเอง เหมือนชุดภาพถ่าย Untitled ของ พชร สีอ่อน ที่อยากสะท้อนให้เห็นถึงคุณค่าความงามของผู้หญิงอย่างไร้รูปแบบ และฉีกกรอบค่านิยมความสวยเดิมๆ “Untitled คือศิลปนิพนธ์ที่เกิดขึ้นเมื่อสองปีก่อนของเรา ซึ่งเริ่มต้นจากการบังเอิญเห็นโฆษณาผลิตภัณฑ์ดูแลผิว และการกำจัดขนชื่อ Billie ใน Project Body Hair ซึ่งสร้างความประทับใจให้เราเป็นอย่างมาก โดยตัวโฆษณานำเสนอภาพผู้หญิงหลายคนที่มีความแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง ไม่ว่าจะเป็นเชื้อชาติ สีผิว รูปร่าง ฯลฯ แต่สิ่งที่ทุกคนมีเหมือนกันคือ ความสวยที่เปล่งประกายออกมาในแบบของตัวเอง แม้ความสวยของหลายๆ คน จะไม่เป็นไปตามค่านิยมความงามในสังคมที่เราอยู่ในตอนนั้นก็ตาม “ทำให้เราเกิดความสนใจที่จะนำเสนอความสวยงามไร้รูปแบบ ต่างจากค่านิยมเดิม ภายใต้ความคิดที่ว่า ถ้าหากในอดีต สื่อโฆษณาสามารถสร้างกรอบค่านิยมให้กับผู้บริโภคในประเทศได้ ด้วยการนำเสนอ ตอกย้ำ ผลิตความงามตามอุดมคติซ้ำๆ เพื่อขายสินค้า จนส่งผลทำให้ผู้หญิงส่วนใหญ่เกิดความไม่มั่นใจในรูปร่าง สีผิว และริ้วรอยตามธรรมชาติของตัวเอง ด้วยเพราะไม่เป็นไปตามรูปแบบความงามที่สื่อโฆษณาตั้งใจนำเสนอ ได้อย่างไรแล้ว “เราก็เชื่อว่าการนำเสนอความสวยงามที่หลากหลาย จากคนหลายคน […]
“ทำไมต้องกลัวหมวกด้วยล่ะ” ถ้าใครมีโอกาสได้อ่านหนังสือเรื่อง ‘เจ้าชายน้อย’ คงคุ้นเคยกับประโยคนี้และนึกถึงภาพงูเหลือมกินช้างออก ซึ่งเป็นภาพวาดหมายเลข 1 ที่เจ้าชายน้อยวาดก่อนจะยอมแพ้ให้กับพรสวรรค์ด้านศิลปะของตัวเอง เพราะผู้ใหญ่ไม่เข้าใจสิ่งที่เขาวาดและมักต้องการคำอธิบายอยู่เสมอ เมื่อมองไปยังผืนผ้าใบที่ใช้คลุมบางสิ่งแล้วรูปร่างภายนอกนั้นแตกต่างกัน เรานึกถึงเรื่องราวเจ้าชายน้อยอีกครั้ง ซึ่งปกติถ้าเห็นคงใช้เวลาไม่นานในการตอบคำถามว่าอะไรอยู่ภายใต้ผ้าใบเหล่านั้น แต่หลังจากที่ลองโยนตรรกะและเหตุผลทิ้งไป แล้วมองภาพพวกนี้อีกครั้ง เรากลับพบความเป็นไปได้มากมาย ซึ่งถูกคลุมซุกซ่อนไว้ Urban Eyes ครั้งนี้เราจึงอยากชวนให้คุณค่อยๆ ใช้จินตนาการดูภาพเหล่านี้ไปพร้อมกัน แล้วลองแชร์ให้ฟังหน่อยว่าคุณเห็นอะไรอยู่ภายใต้ผืนผ้าใบบ้าง “มินเนี่ยน” “ปีศาจ” “ภูเขาน้ำแข็ง” “หมีพูห์” “ทีวีจอแบน” “ช้าง” “แมว” “หัวฮิปโป” “ทวิตเตอร์”
ทุกครั้งที่เดินเที่ยวย่านเมืองเก่า จะเห็น ‘ตึกแถว’ เรียงตัวยาวต่อไปกันจนสุดหัวมุมถนนทั้งสองฝั่ง หากมองเจาะลึกลงไปยังโครงสร้างหน้าตาของตึกแถว มักมีความตายตัว เรียบง่าย และเน้นประโยชน์การใช้สอยของผู้อยู่อาศัยเป็นหลัก แต่หากมองลึกลงไปให้มากกว่านั้น จะเห็นเสน่ห์ของวิถีชีวิตผู้คนที่อาศัยอยู่ในตึกคูหา ผ่านทุกการจัดวางสิ่งของเครื่องใช้ต่างๆ ที่หันออกมาทางหน้าบ้าน เปรียบได้กับ ‘ผ้าใบผืนใหญ่’ ที่วาดลวดลายโดยจิตรกรเอกอย่าง ‘ผู้อยู่อาศัย’ “เฟื่องฟ้า” “ดาวเรือง” “ปั๊มทองเคยันเสา” “ซ่าทั้งโค้ก ทั้งเฮีย ลองเลย” “กุมารเรนเจอร์ในตึกเรนโบว์” “ว่าง ที่ไม่มีที่ว่าง” “ห้ามหยุด ทำไมถึงหยุด” “ขาคู่” “คนละครึ่ง คนละบาน”
เธอคือ ราวสองหรือไม่ก็สามปีก่อน ขณะเลื่อนฟีดเฟซบุ๊ก ซึ่งพลันสะดุดหยุดตรงภาพถ่ายนู้ดที่ใครสักคนแชร์ไว้ ผมไม่รีรอที่จะคลิกเข้าไปยังต้นทาง ภาพถ่ายแปลกตาปรากฏอยู่บนไทม์ไลน์ ความแปลกตาน่าสนใจที่ว่านี่มิได้เป็นเพราะบุคคลในภาพเปลือยเปล่าเพียงอย่างเดียว หากยังรวมถึงท่าทีเชิงสัญลักษณ์ชวนนิ่งนึก แฟนเพจนั้นชื่อ ผู้หญิง ถือกล้อง ชื่อเรียบง่าย ตรงไปตรงมา แต่เมื่ออ่านย้ำกลับรู้สึกถึงนัยของคำประกาศที่แสดงตนท้าทายมาตรฐานความคิดความเชื่อเก่าอยู่ในที ใช่-เธอคือผู้หญิง ใช่-เธอถือกล้อง และก็ใช่อีก-เธอถ่ายภาพนู้ด แมท-โศภิรัตน์ ม่วงคำ หรือที่หลายคนรู้จักในชื่อ ‘ผู้หญิง ถือกล้อง’ คือศิลปินถ่ายภาพนู้ดที่กำลังถูกพูดถึงและน่าจับตามองมากที่สุดคนหนึ่งของยุคสมัย ไม่ว่าจะเป็นแง่มุมทางศิลปะ หรือแง่มุมทางขนบธรรมเนียมแบบอนุรักษนิยม อีกทั้งข้อครหาแคลงใจจากผู้ฝักใฝ่ศีลธรรมดั้งเดิม จึงปฏิเสธไม่ได้ว่าเมื่อแรกเริ่มนำผลงานออกแสดง สิ่งเหล่านี้คือหนึ่งในแรงปะทะที่เธอต้องรับมือ หากก็เหมือนผู้มาก่อนกาล เหมือนพืชผลที่รอการเก็บเกี่ยว ในช่วงขวบปีหลังที่เรื่องความหลากหลายและความเท่าเทียมกลายเป็นกระแสหลักของสังคม ซึ่งช่วยขับเน้นวาววับที่มีอยู่ก่อนแล้วในผลงานให้ยิ่งเปล่งประกาย คำถามทั้งหลายที่เคยโถมถาถึงเธอจึงถูกผลงานของเธอโยนกลับไปตั้งคำถามกับผู้เคลือบแคลงสงสัย อาจแตกต่างกันตรงที่คำถามที่เกิดจากผลงานของเธอไม่ได้มีความมาดมั่นที่จะต้องได้รับคำตอบสุดท้าย หากกลับมุ่งหวังถึงการชักชวนให้ครวญคิด เป็นเสียงสะท้อน เป็นการทำความเข้าใจ และเป็นการต่อยอดสู่คำถามอื่น ศิลปินพำนัก หลังจากติดตามผลงานของพี่แมท ทั้งทางออนไลน์ ทั้งออกไปชมนิทรรศการในกรุงเทพฯ แต่ผมก็ยังไม่เคยพบเธอเลยสักครั้ง แถมนิทรรศการที่ไปชมล้วนเป็นการแสดงผลงานร่วมของศิลปินภาพถ่ายหลายท่าน จนกระทั่งเมื่อช่วงสิ้นปีที่ผ่านมา ผมได้ทราบว่าพี่แมทกำลังมีนิทรรศการภาพถ่ายเดี่ยวที่จังหวัดขอนแก่น และทุกสิ่งก็พลันรวดเร็วราวกับสปีดชัตเตอร์ที่จับการโบยบินของนกให้นิ่งค้างบนภาพถ่าย ผมตัดสินใจทันที จับจองที่นั่งบนรถไฟด่วนพิเศษ ผ่านวันปีใหม่มาเพียงสัปดาห์เดียว ผมก็ยืนอยู่เบื้องหน้าภาพถ่ายของเธอ วันนั้นตัวเมืองขอนแก่นอากาศหนาว ผมออกจากที่พักก่อนเวลา เต็มใจเดินตากแดดให้ร่างกายอบอุ่น จนถึงเดอะวอลล์ […]
ความโศกเศร้า…เมื่อได้เกิดขึ้นแล้วเพียงไม่นานก็ย่อมเลือนลางหายไปตามกาลเวลา หากแต่ความรู้สึกประทับใจและอยากเก็บไว้ในความทรงจำจะคงอยู่ ในใจไปตราบนานเท่านาน จึงเป็นเหตุผลหนึ่งที่ทำให้ผมต้องการบันทึกและถ่ายทอดเรื่องราวด้วยภาพถ่ายในอีกมุมมองหนึ่งของเหตุการณ์อันสำคัญยิ่งของประชาชนชาวไทยในครั้งนี้ เป็นมุมมองแห่งการระลึกถึง เป็นมุมมองแห่งความประทับใจ เป็นมุมมองแห่งความจงรักภักดีที่พสกนิกรชาวไทยมีต่อพระองค์ท่านอยู่เสมอและตลอดไป… แม่ค้าขายผลไม้ย่านวังบูรพาประดับดอกดาวเรืองไว้บนเสื้อ ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ที่ชาวไทยได้ปฏิบัติร่วมกันในช่วงเวลาแห่งความโศกเศร้าเสียใจนี้ อันแสดงถึงความจงรักภักดีและความอาลัยที่มีต่อพระองค์ท่าน : ดอกดาวเรือง เป็นดอกไม้ประจำพระองค์ ของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ศิลปินวาดภาพฝีมือดีท่านนี้ได้หยิบ 1 ในพระบรมฉายาลักษณ์ของรัชกาลที่ 9 มาถ่ายทอดลงบนกระดาษในรูปแบบของศิลปะการวาดลายเส้น เพื่อแจกจ่ายให้กับผู้ที่สนใจและผู้ที่เดินทางมาร่วมชมการซ้อมริ้วขบวนพระราชพิธีในบริเวณท้องสนามหลวง แสดงถึงความตั้งใจและความรักของศิลปินท่านนี้ที่มีต่อพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ถึงแม้ภาพวาดจะยังไม่เสร็จสมบูรณ์ดี แต่ก็ทำให้ผมสัมผัสถึงความสง่างามในตัวพระองค์ท่านตั้งแต่ครั้งแรกที่ได้มองผลงานชิ้นนี้ พระบรมฉายาลักษณ์ของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เป็นสิ่งหนึ่งที่ถูกพกไว้ติดตัวมอเตอร์ไซค์รับจ้างท่านนี้ตลอดเวลา เพื่อความเป็นศิริมงคลและความอาลัยที่มีต่อพระองค์ท่าน จากดวงใจที่รักยิ่งดวงนี้ ถึงแม้ว่าวันนี้ท่านได้จากประชาชนชาวไทยไปแล้ว แต่ความประทับใจที่มีต่อพระองค์ท่านของชายผู้นี้ ก็สามารถสังเกตได้จากเครื่องประดับที่มีพระบรมฉายาลักษณ์ ของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ซึ่งประดับอยู่บนหน้าอกเสื้อของพนักงานรักษาความปลอดภัยท่านนี้ เป็นหน้าอกที่มีดวงใจ และเป็นดวงใจที่มอบให้พระองค์ท่านอย่างภักดีนิรันดร์ หนังสือพิมพ์ฉบับพิเศษเหล่านี้ได้ถูกนำมาจำหน่ายให้กับประชาชน ที่มาร่วมแสดงความไว้อาลัยรอบๆพื้นที่ท้องสนามหลวง ทั้งนี้ สามารถสังเกตได้จากพระบรมฉายาลักษณ์ของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชในช่วงพระชนมพรรษาที่แตกต่างกันไปบนหน้าปกของหนังสือพิมพ์สำนักต่างๆ ทำให้ผมรู้สึกถึงความผูกพันที่เราชาวไทยมีต่อพระองค์ท่าน แม้ว่ากาลเวลาจะหมุนผ่านสักเท่าไหร่เราต่างก็มีช่วงเวลาที่ได้รู้จักพระองค์ท่านแตกต่างกัน แต่ถึงกระนั้นเองพระองค์ก็ยังคงสถิตย์อยู่ในห้วงความทรงจำของทุกๆ คนตราบนานเท่านาน
Photo Diary ของคุณจ๊อบ เจตวิชาญ เชาวน์ดี วันนี้พาไปเดินเล่นแถววัดอรุณ และวัดโพธิ์ค่ะ
