หลงเหลือ เหนือกาลเวลา ตามหาร่องรอยเก่าในกรุงเทพฯ - Urban Creature

ระหว่างแวะทานราดหน้าแถวบางโพ เราเหลือบไปเห็นแท่งเหล็กแท่งหนึ่งแปะข้างผนังตึกที่ถัดจากร้านนี้ไปประมาณ 2 – 3 คูหา จากรูปทรงเป็นเกลียวๆ ก็พอเดาได้ว่าเคยเป็นร้านทำผมมาก่อนแน่ๆ ทำให้นึกถึงตัวเองที่ชอบถ่ายรูปตามตึกต่างๆ ในเวลาว่าง อย่างล่าสุดช่วงปีใหม่ เราไปย่านประดิพัทธ์แล้วเจอใบปลิวอายุไม่ต่ำกว่า 50 ปีซ่อนอยู่ใต้ระแนงเหล็ก นี่เลยเป็นที่มาของ One Day Trip กับตัวเอง ที่พกกล้องไปตามหาตึกเก่าในกรุงเทพฯ ว่ามีร่องรอยอะไรหลงเหลืออยู่ โดยเฉพาะร่องรอยที่ดู ‘เหนือกาลเวลา’

แต่จะให้ตระเวนทั่วกรุงเทพฯ อาจจะไม่ไหว เลยจำกัดเอาเฉพาะย่านที่เคยไปบ่อยๆ อย่างเขตดุสิต บางซื่อ ถนนประดิพัทธ์ สวนมะลิ และตรอกโรงเลี้ยงเด็ก

และนี่คือตัวอย่างภาพที่ได้จากการท้าทายตัวเอง ตามหาสิ่งของที่ยังหลงเหลืออยู่แต่ปัจจุบันนี้เลิกใช้ หรือร้านที่เลิกกิจการไปแล้วแต่คงเหลือไว้แค่รอยป้าย หรือป้ายที่ยังสภาพสมบูรณ์แต่แค่ซีดจางไปตามกาลเวลา

สัญลักษณ์อะไรสักอย่างตรงทางเข้าชุมชนบ้านพักองค์การทอผ้า คาดว่าเป็นสัญลักษณ์ขององค์การทอผ้า เพราะเท่าที่พยายามค้นหาจาก Google ก็ไม่พบสัญลักษณ์ที่พอจะเทียบได้ พบเพียงแต่เอกสารพระราชกฤษฎีกาจัดตั้งองค์การทอผ้า พ.ศ. 2498 จากเว็บไซต์ของคลังสารสนเทศของสถาบันนิติบัญญัติ (parliament.go.th)

ไฟหมุนร้านทำผม ดูจากลักษณะของฟอนต์ที่กล่องเหล็กด้านหลังไฟหมุนนั้น คาดว่ามีอายุไม่ต่ำกว่า 40 ปี ติดอยู่ข้างร้านชำแห่งหนึ่งที่อยู่ถัดจากร้านราดหน้าบางโพไปประมาณ 3 – 4 คูหา

ป้ายโฆษณาที่นอน ‘ดาร์ลิ่ง’ แขวนเหนือร้านขายที่นอนแห่งหนึ่ง อยู่ไม่ไกลจากสถานีรถไฟฟ้าบางโพ ดูจากฟอนต์และความเก่าภายในร้าน อายุน่าจะไม่ต่ำกว่า 40 ปี

เดินจาก Capital Mansion ย่านพญาไท เลาะเลี้ยวซ้ายเข้ามาซอยหนึ่ง ไม่น่าเชื่อว่าโซนที่ดูซบเซาแห่งนี้จะเคยมีคลินิกทำฟันมาก่อน สังเกตจากรอยอักษรที่ป้าย ฟอนต์แบบมีเหลี่ยม หัวกลมทึบแบบนี้ ก็น่าจะอายุไม่ต่ำกว่า 40 ปีเช่นกัน

เดินไปอีกซอยที่จะทะลุไปถึงถนนประดิพัทธ์ จะเจอผับ บาร์ คาราโอเกะเยอะมาก เงยหน้าขึ้นจะพบร่องรอยห้องแถวห้องหนึ่งที่น่าจะเคยเป็นร้านตัดผมชายมาก่อน ดูจากสภาพตึกที่แออัด หันหน้าเข้าหากัน และป้ายนี้อยู่ชั้น 2

นึกภาพไม่ออกเลยว่าร้านทำผมแห่งนี้จะตั้งอยู่ตรงไหนของตึก เพราะสภาพปัจจุบันไม่เหลือเค้าโครงของร้านเลย เป็นที่พักส่วนตัวไปแล้ว

ในซอยเดียวกันนี้เคยมีคาเฟ่อินเทอร์เน็ต ซึ่งบ่งบอกว่าครั้งหนึ่งย่านนี้มีนักท่องเที่ยวเยอะมาก ถึงขนาดต้องมีร้านให้บริการอินเทอร์เน็ตแบบรายชั่วโมง เพื่อให้นักท่องเที่ยวส่งอีเมลหรือใช้โปรแกรมแชตในยุคที่อินเทอร์เน็ตแบบ ADSL ยังคงเป็นของที่มีราคาประมาณหนึ่ง

แต่ถ้าผู้อ่านบางคนนึกภาพไม่ออก ผู้เขียนขอให้นึกภาพคอมพิวเตอร์แบบ PC เซตหนึ่ง หากจะต่ออินเทอร์เน็ตต้องมีสาย LAN และหากจะเล่นที่บ้านก็ต้องซื้อเน็ตรายชั่วโมงหรือรายเดือน คล้ายกับการซื้อบัตรเติมเงินค่าโทรศัพท์มือถือ ซึ่งสำหรับคนที่ไม่ได้เล่นเน็ตที่บ้านหรือบ้านไม่มีคอมพิวเตอร์ที่ต่อเน็ตความเร็วสูงได้ ก็ต้องมาใช้บริการที่ร้าน ซึ่งจะคิดเป็นรายชั่วโมง ชั่วโมงละ 10 – 30 บาท

ออกมาปากซอยที่ติดกับถนนประดิพัทธ์ จะเจอป้ายบอกทางเข้าบาร์ สมัยที่เบอร์โทรศัพท์ยังเป็น 02 นำหน้า แต่ว่าตัดเลข 0 ออก

เงยหน้ามองไปตึกฝั่งตรงข้ามของถนนประดิพัทธ์ ตึกทางขวานี้ดูจากลูกกรงเหล็กดัดหน้าต่างและลักษณะตึกภายนอกแล้ว อายุเก่าแก่ไม่ต่ำกว่า 50 ปีแน่นอน ประจักษ์พยานสำคัญอีกชิ้นก็คือเครื่องปรับอากาศก้อนสี่เหลี่ยมผืนผ้านี้ ปัจจุบันไม่มีใครใช้กันแล้วแน่ๆ

ขึ้นสะพานลอยเกือบหัวมุมถนนประดิพัทธ์-สะพานควาย เจอป้ายใหญ่ 2 ป้าย ถ้าดูจากสีและฟอนต์ ป้ายคลินิกทำฟันน่าจะอยู่ในยุคประมาณ พ.ศ. 2510 ต้นๆ บวกลบไม่เกิน 10 ปี ส่วนป้ายร้านตัดแว่นที่เน้นคำระบบคอมพิวเตอร์ ชูจุดขายที่ดูสมัยใหม่ เหนือกว่าใคร คาดว่าจะใหม่มากๆ ในยุคประมาณ พ.ศ. 2520 หรือยุค 80

เดินบนสะพานลอย หันหน้าจากป้ายคลินิกทำฟันและร้านแว่นเมื่อสักครู่นี้ มาจ๊ะเอ๋กับระแนงร้านแว่น ไม่รู้อะไรดลใจให้ไปสะดุดตากับแผ่นกระดาษอะไรสักอย่างที่แปะกับผนังอาคารแต่ซ่อนอยู่ในระแนง ด้วยความอยากรู้ว่าเขาเขียนว่าอะไรนะ เลยลองสาดแฟลชเข้าไป ถึงได้รู้ว่าเป็นใบปลิวประกาศรับสมัครเรียนซ่อมวิทยุ-โทรทัศน์ ในยุคที่เบอร์โทรศัพท์ยังไม่ขึ้นต้นว่า 02 เป็นรหัสกรุงเทพฯ อยู่เลย ซึ่งชั้น 1 ของอาคารนี้ปัจจุบันก็เป็นร้านขายวิทยุและโทรทัศน์

ร่องรอยที่พอจะบ่งบอกว่าการศัลยกรรมตกแต่งเป็นเรื่องที่ไม่ได้เพิ่งจะมีในไม่กี่ปีมานี้ เพราะย้อนไปกว่า 30 ปี เรื่องนี้คงถือว่าเป็นที่สนใจมากทีเดียว ถึงกับมีคลินิกในย่านประดิพัทธ์นี้เลยทีเดียว

ดูเผินๆ เหมือนแค่ตึกร้างและแถบไม้ธรรมดา แต่ถ้าจ้องอ่านร่องรอยอย่างตั้งใจจะเห็นว่าร้านนี้เคยเป็นร้านให้เช่าวิดีโอมาก่อน แม้จะไม่เห็นยี่ห้อหรือชื่อร้านที่อยู่แถบซ้าย แต่คำว่า วิ.ดี.โอ ตัวใหญ่ๆ นี้ก็พอจะบ่งบอกชัดเจนอยู่ ซึ่งการให้บริการเช่าวิดีโอเคยมีเมื่อประมาณยุคปี 90 สมัยที่วิดีโอเทปเป็นที่เฟื่องฟู เมื่อคนไม่สามารถเข้าถึงโรงหนังแต่มีทีวีและเครื่องเล่นวิดีโอเทป ก็จะหาเวลาไปเช่าวิดีโอภาพยนตร์หรือคอนเสิร์ตสนุกๆ มาดูแบบส่วนตัวกัน

ในร้านข้างกันนี้เป็นคูหาร้างเช่นกัน แต่นึกไม่ออกเลยว่าเป็นร้านอะไรมาก่อน แต่ดูจากกระเบื้องที่ปูพื้นเป็นบล็อกเรียงกันละเอียด กระเบื้องกรุผนังเสา และการตกแต่งอาคารลักษณะนี้ มักจะพบได้ในยุคปลาย 70 ถึงต้นยุค 80 โดยประมาณ

ร้านชำแห่งหนึ่งอยู่ไม่ไกลจากซอยตรอกโรงเลี้ยงเด็ก เขตป้อมปราบศัตรูพ่าย ดูเผินๆ อาจเป็นแค่ร้านของชำทั่วไป แต่ถ้าสังเกตจากตู้บิวด์อินที่เป็นแท่นไม้ แล้วแบ่งเป็นช่องกระจกใส ใส่ขนมโชว์หน้าร้าน เหนือกาลเวลาในแง่ที่ว่าดีไซน์ที่เป็นเหลี่ยมเป็นโค้งแบบนี้ก็น่าจะอายุไม่ต่ำกว่า 40 ปีมาแล้ว โค้งของตู้หลังนี้ช่างสะกดตาสะกดใจเชิญชวนคนผ่านไปผ่านมาให้เข้าร้านได้ดีมาก

ปิดท้ายด้วยใบปลิวแผ่นนี้ เพราะหากเดินผ่านไปอย่างไวๆ อาจคิดว่าใบปลิวคงมีอายุเก่าแก่มากๆ แต่พอเข้าไปดูใกล้ๆ ใบปลิวแผ่นนี้ที่ติดอยู่ตึกร้างแห่งหนึ่งหัวมุมถนนย่านสวนมะลิ จริงๆ แล้วเป็นใบปลิวเมื่อปี 2565 ที่ผ่านมานี้เอง ทว่าด้วยความที่เป็นใบปลิวโฆษณาทำมือที่มีภาษาจีนและภาษาไทย เชิญชวนให้มาดูงิ้วในงานศาลเจ้าประจำปี และโดนลม ฝน แดด มานาน ถึงได้มีสภาพที่นึกว่าแปะมานานหลายสิบปีแล้ว

กรุงเทพ ตึกเก่า ประวัติศาสตร์ ย่าน รูปถ่าย

Writer & Photographer

ฐิติพร อุดใจ

เคยเป็นคนทำงานในสภา เป็นมนุษย์ 30 ยังจ๋อยที่พยายามเติมเต็มตัวเองในสิ่งที่อยากทำและอยากรู้อีกมาก เป็นมนุษย์หลงเวลา ทั้งเพราะควงงานมากกว่า 1 งาน และทั้งเพราะเป็นคนเกิดยุค 90’s แต่ดันชอบยุคสมัย 60’s-80’s เป็นคนต่างจังหวัดที่หลงใหลในตึกเก่ากรุงเทพฯ จึงพยายามหาเวลาว่างไปถ่ายรูปเล่นเพื่อค้นหาร่องรอยอดีต ด้วยกล้องฟิล์มบ้าง กล้องมือหมุนบ้าง แบบลองผิดลองถูกไปเรื่อย รักแมว รักการดื่ม รักการขับรถเที่ยวไกลๆ

Graphic Designer

Sasita Maneewong

ลำบากวันนี้ พรุ่งนี้ก็ลำบาก