ห้องสมุด

ถ้าการสร้างห้องสมุดเหมือนการติดอาวุธที่ชื่อว่า ‘ความรู้’ ให้กับคนในชุมชน ‘Mariam’s Library’ ก็คืออาวุธประจำชุมชน Mwanyanya หมู่เกาะแซนซิบาร์ เขตเมืองเก่ามรดกโลกที่ปกครองตนเองในประเทศแทนซาเนีย Mariam’s Library เป็นส่วนหนึ่งของโครงการ Parallel’s Gives ที่เกิดขึ้นจากความมุ่งมั่นของสตูดิโอออกแบบ Parallel Studio ด้วยจุดประสงค์ที่ต้องการเพิ่มโอกาสทางการศึกษาให้กับเหล่านักเรียนในแซนซิบาร์ ห้องสมุดขนาดเล็กเพียง 100 ตารางเมตรแห่งนี้ถูกออกแบบโดยผสมผสานการสร้างแบบดั้งเดิมเข้ากับแนวทางสมัยใหม่ เพื่อสะท้อนให้เห็นถึงความเคารพต่อมรดกทางสถาปัตยกรรมของเกาะแซนซิบาร์ กระบวนการก่อสร้างมีการใช้เทคนิคการก่อสร้างแบบดั้งเดิมจากฝีมือคนในท้องถิ่น และคำนึงถึงความยั่งยืนผ่านการเลือกใช้วัสดุที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ด้วยการใช้อิฐดินเผาในการสร้างตัวห้องสมุด นอกจากนี้ยังมีการเจาะผนังเป็นวงกลมขนาดเล็ก เพื่อเปิดทางให้ลมถ่ายเทได้สะดวก และช่วยลดอุณหภูมิในช่วงฤดูร้อน รวมถึงติดตั้งหลังคาไฟเบอร์ลูกฟูก เพื่อเปิดให้แสงธรรมชาติส่องผ่านเข้ามาในตัวห้องสมุดได้ในช่วงกลางวัน และเพื่อให้ Mariam’s Library อยู่ในสภาพแวดล้อมที่เป็นมิตร เอื้อต่อการเรียนรู้ และการมีส่วนร่วมของชุมชน Parallel Studio จึงออกแบบให้พื้นที่ภายในแบ่งออกเป็น 2 โซน คือ ส่วนที่นั่งต่างระดับสำหรับนั่งอ่านหนังสือภายในห้องสมุด และพื้นที่เปิดโล่งสำหรับทำกิจกรรมร่วมกันของเด็กในชุมชน ทั้งนี้ก็เพื่อสร้างให้ห้องสมุดเล็กๆ แห่งนี้เป็นเหมือนพื้นที่สาธารณะ ให้เด็กในชุมชนที่ชื่นชอบการอ่านหนังสือได้มีปฏิสัมพันธ์ทางสังคมกับผู้คนที่มีความสนใจตรงกันนั่นเอง Sources : ArchDaily | t.ly/lUTlWDesignboom | t.ly/nO4v3

ในวันที่คนเกาหลีใต้ไม่ชอบเด็กจนพบเห็นป้าย ‘ห้ามเด็กเข้า’ หรือ ‘เขตปลอดเด็ก’ ทั่วไป อีกทั้งยังเป็นสังคมปิตาธิปไตยที่สร้างความเกลียดชังต่อ ‘เฟมินิสต์’ (Feminist) และ ‘ผู้ที่มีความหลากหลายทางเพศ’ (LGBTQIA+) แต่บริเวณใจกลางภูเขา Naksan เขต Changsin-dong แขวง Jongno-gu ในเมืองโซล ยังมีพื้นที่แห่งหนึ่งที่โอบกอดพวกเขาเหล่านั้นไว้ ภายใต้สถาปัตยกรรมทางศาสนา นั่นก็คือ ‘Yeodamjae Library’ Yeodamjae Library เป็นห้องสมุดสาธารณะที่แต่เดิมเคยเป็นวัดในพุทธศาสนาชื่อ Wongaksa ที่สร้างขึ้นในปี 1983 ก่อนจะถูกทิ้งร้างในปี 2003 เนื่องจากมีการสร้างกำแพงกันดินสำหรับอะพาร์ตเมนต์ใกล้เคียง ทำให้ผู้คนเข้าไปในสถานที่ได้จากเส้นทางภูเขาทางเหนือที่ทอดจากภูเขา Naksan เท่านั้น จนกลายเป็นสถานที่มั่วสุมของเด็กและเยาวชน เดิมที Yeodamjae Library ถูกวางแผนให้เป็นห้องสมุดเทศบาลสำหรับเด็ก โดยสำนักงานเขต Jongno-gu แต่ไม่ประสบความสำเร็จในระหว่างการเจรจา ทำให้ภายหลัง รัฐบาลกรุงโซล (SMG) ที่กำลังผลักดันให้มีการก่อสร้างศูนย์วัฒนธรรมสำหรับพลเมืองหญิงในขณะนั้นได้เข้ามาสานต่อโครงการ โดยร่วมมือกับสตูดิโอออกแบบ Emer-sys แผนการคือเปลี่ยนสถาปัตยกรรมโบราณแห่งนี้ให้กลับมาสวยงามและใช้งานได้อีกครั้ง ด้วยการรื้อกำแพงกันดินเดิมที่กั้นระหว่างวัดกับสวนสาธารณะออก และสร้างอาคารกระจกเชื่อมตัววัด เพื่อให้ตอบโจทย์การใช้งานในอนาคต โดยมีห้องสมุดเด็กและสตรีนิยมเป็นหัวใจหลัก ทำให้ภายใน […]

การสร้างสภาพแวดล้อมการทำงานที่ดี เป็นหนึ่งส่วนที่ช่วยให้ผลลัพธ์การทำงานดีตามไปด้วย แต่สำหรับคนทำงานที่เกี่ยวข้องกับหนังสือแล้ว การเติมข้อมูลให้กับตัวเองอยู่เสมอก็ถือเป็นเรื่องที่สำคัญไม่แพ้กัน ด้วยเหตุนี้ ‘Nippan Group Tokyo’ บริษัทขายส่งหนังสือที่สำคัญที่สุดในญี่ปุ่นจึงได้ลงทุนออกแบบห้องสมุดส่วนกลางของ ‘Nippan Group Tokyo Headquarter’ ให้ตอบโจทย์คนทำงานมากที่สุด จากฝีมือของ ‘KOKUYO’ สตูดิโอออกแบบสัญชาติญี่ปุ่น KOKUYO เปลี่ยนพื้นห้องที่มีระนาบเดียวให้กลายเป็นเนินขั้นบันไดเล็กๆ โดยแต่ละขั้นบันไดจะมีโต๊ะสำหรับนั่งทำงานและชั้นหนังสือแบบลดหลั่นกันไป ทำให้ผู้ใช้งานได้มองเห็นพื้นที่และหนังสือที่ว่าอยู่บนชั้นที่กระจัดกระจายอยู่ทั่วห้องมากขึ้น อีกทั้งวัสดุที่ใช้ในการออกแบบก็ยังเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม เพราะอุปกรณ์ภายในพื้นที่ล้วนแล้วแต่ใช้วัสดุออร์แกนิกที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว อาทิ อิฐ ไม้ กรวด ไปจนถึงนิตยสารและกระดาษที่ใช้แล้ว แถมในการดีไซน์พื้นที่ยังคำนึงถึงกลุ่มคนที่มีความหลากหลาย ตั้งแต่การทำทางลาดเพื่อให้ผู้ใช้รถเข็นสามารถเข้าถึงได้ ไปจนถึงการกำหนดความสูงของชั้นหนังสือให้อยู่ในระดับที่ไม่สูงมาก เพื่อให้หนังสือทุกเล่มสามารถเข้าถึงคนทุกคนได้ ไม่ว่าจะเป็นเด็ก-ผู้ใหญ่ หรือชาย-หญิงที่มีความสูงแตกต่างออกไป นอกจากนี้ ความพิเศษของหนังสือกว่า 2,000 เล่มภายใน Nippan Group Tokyo Headquarter แห่งนี้ยังคัดเลือกโดยพนักงานภายในออฟฟิศแห่งนี้ด้วยกันเอง โดยหนังสือแต่ละเล่มจะมาพร้อมโน้ตคำแนะนำหรือเหตุผลสั้นๆ ในการเลือกหนังสือเล่มนั้นๆ จากเจ้าของตัวจริง ถือเป็นกิมมิกเล็กที่ทำให้การอ่านน่าสนใจและเป็นเรื่องสนุกมากยิ่งขึ้น รวมไปถึงมีโอกาสในการค้นหาเพื่อนร่วมงานใหม่ๆ ที่มีความสนใจคล้ายกัน เพื่อจุดมุ่งหมายหลักในการ ‘สร้างวัฒนธรรมใหม่ขององค์กร’ ที่พนักงานได้มีปฏิสัมพันธ์ระหว่างผู้คนด้วยกันเองและหนังสือภายในห้องมากขึ้น โดยไม่ถูกจำกัดด้วยสถานที่ เวลา และกฎแบบเดิมๆ […]

เปิดพิกัดอีกหนึ่งห้องสมุดแห่งใหม่ ‘ห้องสมุดประชาชี’ ในย่านเจริญกรุง ที่เปิดให้ผู้คนเข้าไปใช้งานพื้นที่ฟรีโดยไม่เสียค่าใช้จ่าย ห้องสมุดแห่งนี้มีจุดเริ่มต้นง่ายๆ จากการรวมตัวกันของคนทำงานศิลปะอย่าง ‘ลี-อัญชลี อนันตวัฒน์’ จาก ‘สปีดี้แกรนด์มา’ และ ‘น้ำหวาน-วิรุฬห์วรรณ พิทักษ์ทอง’ กับ ‘ออดี้-กฤตธี ตัณฑสิทธิ์’ จาก ‘น้ำขึ้น คอลเลกทีฟ’ “ก่อนหน้านี้เราอยู่กันที่ซอยเจริญกรุง 24 ซึ่งในตึกนั้นจะมีห้องหนึ่งที่ใช้เป็นห้องคอมมอนรูม เรามักเอาหนังสือไปวางๆ กันจนเกิดเป็นห้องสมุดเฉพาะกิจขึ้นมา พอเราย้ายมาที่ใหม่บริเวณซอยเจริญกรุง 26 ห้องสมุดประชาชีก็เกิดขึ้น” ออดี้เล่าถึงจุดเริ่มต้นของห้องสมุดแห่งนี้ และด้วยการเริ่มต้นในรูปแบบนี้ ทำให้หนังสือเกือบ 90 เปอร์เซ็นต์เป็นหนังสือจากคอลเลกชันส่วนตัวของทั้งสามคน บวกกับหนังสือที่เพื่อนๆ นำมาวางด้วย ห้องสมุดเล็กๆ แห่งนี้จึงมีทั้งหนังสือภาษาอังกฤษและภาษาไทย โดยเน้นไปที่กลุ่มเฟมินิสต์ เควียร์ ศิลปวัฒนธรรม และการเมือง ไปจนถึงเป็นแหล่งรวมหนังสือทำมือ (Zine) และสูจิบัตรจากงานนิทรรศการต่างๆ แม้ห้องสมุดประชาชีเปิดให้เข้าใช้พื้นที่ได้ตั้งแต่วันที่ 12 สิงหาคมที่ผ่านมา แต่ออดี้บอกกับเราว่า นี่ยังไม่ใช่การเปิดแบบเต็มรูปแบบ เพราะในส่วนของชั้น 1 ที่เป็นตัวห้องสมุดในขณะนี้มีการจัด ‘นิทรรศการคำสาปที่ราบสูง Arcane Plateau’ ร่วมด้วย […]

‘New Taipei City Library’ เป็นระบบห้องสมุดสาธารณะที่ใหญ่ที่สุดในไต้หวัน มีสาขามากถึง 104 สาขา กระจายตัวอยู่ใน 29 เมือง โดยมี ‘New Taipei City Library Taishan Branch’ เป็นหนึ่งในห้องสมุดเก่าแก่ที่ก่อตั้งขึ้นเมื่อ 20 ปีที่แล้ว บนชั้น 5 ของอาคารรัฐบาลในเขตไท่ซาน เมืองนิวไทเป แม้ New Taipei City Library Taishan Branch จะอยู่ใกล้กับตลาดชุมชนและสถานรับเลี้ยงเด็ก แต่ห้องสมุดแห่งนี้ก็ยังไม่ได้รับความสนใจมากนัก เนื่องจากตัวห้องสมุดมีพื้นที่ภายในคับแคบ การออกแบบที่ล้าสมัย จัดวางผังได้ไม่ดี ทำให้แสงเข้าถึงได้ไม่เพียงพอ จนกระทั่งได้ ‘A.C.H Architects’ สตูดิโอออกแบบที่มีความเชี่ยวชาญในการจัดสรรพื้นที่เข้ามาดูแล A.C.H Architects เนรมิตโฉม New Taipei City Library Taishan Branch ขึ้นใหม่ภายในพื้นที่ 1,320 ตารางเมตร โดยเปลี่ยนห้องสมุดชั้นเดียวนี้เป็นแบบเปิดโล่ง […]